Қазақстан Республикасының әскери соттарындағы медиация

Қазақстан Республикасының әскери соттарында медиация дауларды шешудің баламалы әдісі болып табылады, ол жанжалдарды шешу процесін жеңілдету және жеделдету үшін қолданылады. Әскери соттарда медиацияны енгізу сот жүйесіне түсетін жүктемені азайтуға және дауларды шешудің тиімділігін арттыруға бағытталған.

Қазақстанның әскери соттарында медиацияны қолданудың негізгі аспектілерін қарастырайық.

Қазақстандағы медиацияның құқықтық негізі болып 2011 жылғы 28 желтоқсандағы «Медиация туралы» Қазақстан Республикасының Заңы табылады, ол құқықтың әртүрлі салаларында, соның ішінде әскери құқық саласында медиацияны қолданудың жалпы принциптері мен тәртібін реттейді.

«Сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 25 желтоқсандағы Заңында және басқа да заңнамалық актілерде сот тәжірибесіне қатысты нормалар, оның ішінде әскери соттарда дауларды шешудің баламалы әдістерін қолдану мүмкіндігі қарастырылған.

«Әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және әскери құқыққа қатысты өзге де нормативтік құқықтық актілерде әскери қызмет саласында туындайтын дауларды шешу үшін медиацияны қолдану туралы арнайы ережелер болуы мүмкін.

Медиацияның мақсаты мен міндеттері:

Ұзақ сот процестерін болдырмай, дауларды тез және тиімді шешуге мүмкіндік беретін дауларды шешу процесін жеңілдету және жеделдету.

Медиация, әсіресе, әскери қызмет саласындағы жанжалдарға байланысты істер көп болуы мүмкін әскери соттарда сот жүйесіне түсетін салмақты жеңілдетуге көмектеседі.

Медиация арқылы тараптар қалыпты қарым-қатынастарды қалпына келтіруге және сақтауға көмектесетін өзара қолайлы келісімге қол жеткізе алады.

Медиация дау тараптарының келісімі бойынша немесе соттың ұсынысы бойынша қозғалуы мүмкін. Кейбір жағдайларда, мысалы, тәртіптік істер бойынша, сот медиацияны ұсынуы мүмкін.

Медиатор тәуелсіз және бейтарап төреші ретінде тараптарға ымыраға келу шешімін табуға көмектеседі. Соттарда бұлар арнайы дайындалған мамандар немесе білікті заңгерлер болуы мүмкін.

Медиация процесі дауды шешуге бағытталған келіссөздер мен талқылауларды қамтиды. Медиатор тараптар арасындағы диалогтың ашылуына ықпал етеді және келісілген шешімді әзірлеуге көмектеседі.

Медиация процесі құпия болып табылады, бұл тараптарға өз мәселелерін олардың беделіне теріс салдар қаупінсіз талқылауға мүмкіндік береді.

Сондай-ақ медиация арқылы іскерлік және тұлғааралық қарым-қатынастарды сақтауға көмектеседі, бұл әсіресе әскери салада тәртіп пен өзара түсіністікті сақтау маңызды болып табылады.

Медиация дәстүрлі сот ісін жүргізуге қарағанда тезірек шешімге қол жеткізе алады.

Медиацияға қатысу ерікті болуы керек, ал тараптардың бірі бас тартқан жағдайда медиацияны мәжбүрлеуге болмайды.

Кейбір жағдайларда, мысалы, ауыр бұзушылықтар немесе қылмыстық істер, медиация қолданылмауы немесе шектелуі мүмкін.

Қазақстан Республикасының әскери соттарында медиация әскери қызметке және армияның ішкі істеріне байланысты дауларды шешудің маңызды құралы болып табылады.

Ол жанжалдарды шешу процесін жеңілдету және жеделдету, тараптар арасындағы өзара түсіністікті жақсарту және сот жүйесіне түсетін жүктемені азайтуға бағытталған.

Бұл салада медиацияны қолдану дауларды тиімді шешуге және әскери құрылымдарда тәртіпті сақтауға оң ықпал етеді.

Алматы гарнизонының әскери сот әкімшісінің бас маманы

Олжабаева Айнур