Азаматтардың сотқа жүгіну тәртібі

Соттың қызметі азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауда ерекше орынға ие.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 13-бабының 2-бөлігі әркімге өз құқықтары мен бостандықтарын сот арқылы қорғау құқығына кепілдік береді. Сотқа арыз беруді кейінге қалдыруға болмайды. Талап қою жазбаша нысанда немесе электрондық құжат нысанында бірінші сатыдағы сотқа беріледі. Талап қоюда мынадай қажетті ақпараттар көрсетілуі тиіс:

Талап қою берілетін соттың атауы, талап қоюшының толық аты-жөні, туған күні, тұрғылықты жері, жеке сәйкестендіру нөмірі, ал егер талап қоюшы заңды тұлға болса, онда оның толық атауы, орналасқан жері, бизнес-сәйкестендiру нөмiрi мен банктік деректемелері; егер арызды өкіл берсе, өкілдің атауы мен оның мекенжайы көрсетілуге тиіс. Арызда, егер бар болса, талап қоюшы мен өкілдің ұялы байланысының абоненттік нөмірі мен электрондық мекенжайы туралы мәліметтер көрсетілуге тиіс;

Жауапкердің аты-жөні (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның тұрғылықты жері, жеке сәйкестендіру нөмірі (егер ол талап қоюшыға белгілі болса), егер жауапкер заңды тұлға болса, онда оның толық атауы, орналасқан жері, банктік деректемелері (егер олар талап қоюшыға белгілі болса) мен бизнес-сәйкестендiру нөмiрi (егер ол талап қоюшыға белгілі болса). Арызда, егер талап қоюшыға белгілі болса, жауапкердің ұялы байланысының абоненттік нөмірі мен электрондық мекенжайы туралы мәліметтер көрсетілуге тиіс;

Азаматтың құқықтары мен бостандықтарын немесе талап қоюшының заңды мүдделерін және талап қоюшының талаптарын бұзудың немесе бұзу қаупінің мәні; талап қоюшы өзінің талаптарын негіздейтін мән-жайлар, сондай-ақ осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелердің мазмұны; егер бұл заңда белгіленсе немесе шартта көзделсе, жауапкерге жүгінудің сотқа дейінгі тәртібін сақтау туралы мәліметтер; егер талап қою бағалауға жатса, талап қоюдың бағасы, сондай-ақ өндіріп алынатын немесе дауланатын ақшалай сомалардың есебі; талап қоюға қоса берілетін құжаттардың тізбесі көрсетілуге тиіс.

Талап қоюға қандай құжаттар қоса берілуі қажет ?

1. Жауапкердің және үшінші тұлғалардың саны бойынша талап қоюдың және оған қоса берілген құжаттардың көшірмелері;
2. Мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат;
3. Өкілдің өкілеттігін куәландыратын сенімхат немесе өзге де құжат;
4. Талап қоюшы өзінің талаптарын негіздеген мән-жайларды растайтын құжаттар;
5. Дауды сотқа дейін реттеу тәртібінің сақталғанын растайтын құжаттар, егер осы тәртіп заңда белгіленсе немесе шартта көзделсе;
6. Егер дәлелдеме жауапкерде немесе үшінші тұлғада болса, талап қоюшының дәлелдемелерді талап ету туралы өтінішхаты;
7. Егер талап қоюды заңды тұлға берсе, жарғының, мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куәліктің немесе анықтаманың көшірмелері қоса беріледі.

Сотқа талап қою түсіру кезінде мемлекеттік баж - заңмен белгіленген сот алымын төлеу қажет. Талап қою кезіндегі мемлекеттік бажды талап қоюшы төлейді.

Сонымен қатар, электронды түрде азаматтар мен заңды тұлғалардың кез-келген өзіне ыңғайлы уақытта, үйден немесе кеңседен шықпай-ақ, «Сот кабинеті» сервисі арқылы беруге мүмкіндіктері бар.

Ақтөбе гарнизоны әскери сотының сот приставы

Н.С.Қыдырғали