Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлықты түбегейлі жою үшін не істеу қажет

Сыбайлас жемқорлық – Қазақстанның тұрақты дамуына қауіп төндіретін ең маңызды мәселелердің бірі.

Ол экономиканы әлсіретіп, әділ қоғам құруға кедергі келтіреді және азаматтардың мемлекетке деген сенімін азайтады.

Сондықтан сыбайлас жемқорлықты жою – кешенді шешімді талап ететін стратегиялық міндет. 

Құқықтық базаны күшейту 

Тиімді күрес жүргізу үшін заңнаманы қатаңдату және оны мүлтіксіз орындауды қамтамасыз ету қажет.

Заңдар тек жазаны ғана емес, сонымен бірге сыбайлас жемқорлық әрекеттерін алдын алатын тетіктерді де қарастыруы тиіс. 

Ашықтық пен цифрландыру 

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ең тиімді құралдардың бірі – цифрлық технологиялар.

Электронды үкімет, онлайн-қызметтер және автоматтандырылған жүйелер адам факторының ықпалын азайтып, парақорлық мүмкіндігін шектейді.

Мемлекеттік органдардың ашық жұмыс істеуі қоғамның сенімін арттырады. 

Лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін арттыру 

Сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылықтары үшін тәртіптік және қылмыстық жауапкершілікті күшейту қажет.

Судьялар, мемлекеттік қызметшілер және басқа да билік өкілдері мемлекет беделіне нұқсан келтіретін кез келген әрекеті үшін жеке жауап беруі тиіс. 

Азаматтық қоғам мен БАҚ рөлі 

Сыбайлас жемқорлықпен қоғамның белсенді қатысуынсыз күресу мүмкін емес.

Тәуелсіз БАҚ, қоғамдық ұйымдар және белсенді азаматтар заң бұзушылық фактілерін анықтауда маңызды рөл атқарады.

Сөз бостандығын қамтамасыз ету және ақпарат берушілердің құқығын қорғау да өте маңызды. 

Антикоррупциялық мәдениет қалыптастыру 

Сыбайлас жемқорлықты түбегейлі жою үшін қоғамда оған төзбеушілік мәдениетін қалыптастыру қажет.

Шыншылдық пен заңға құрметті бала жастан тәрбиелеу арқылы болашақта әділ ұрпақ тәрбиеленеді. 

Халықаралық тәжірибе 

Қазақстан өзге елдердің озық тәжірибесін пайдалана алады: Эстонияның электронды қызметтері,

Сингапурдың қатаң жазалау жүйесі, Гонконгтың тәуелсіз антикоррупциялық агенттіктері.

Бұл тәжірибелерді ұлттық ерекшеліктерді ескере отырып енгізу күрестің тиімділігін арттырады. 

Қорытынды 

Сыбайлас жемқорлықты жою – ұзақ әрі күрделі үдеріс, бірақ қол жеткізуге болатын мақсат.

Ол үшін саяси ерік-жігер, биліктің ашықтығы, азаматтардың белсенді ұстанымы және әділ сот қажет.

Тек мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігері арқылы ғана заң мен әділдік жеке мүдделерден жоғары тұратын Қазақстанды қалыптастыруға болады.

Ақтөбе гарнизоны әскери сотының сот приставы А.А.Битимбаев