«Конституция – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі»

Конституция-өз халқының мүддесіне сай келетін әрбір тәуелсіз мемлекеттің негізгі заңы. Ол қоғамның негізгі саяси, құқықтық құжаты ретінде әрекет етеді, азаматтардың негізгі құқықтары мен міндеттерін анықтайды. Қоғам өмірінде бұл үлкен маңызға ие. Бірде-бір мемлекеттік лауазымды тұлға, ешқандай билік оның талаптарын бұза алмайды. Конституцияның ең жоғары заңды күші бар және Қазақстанның бүкіл аумағында ол тікелей қолданылады. Біздің әрқайсымыз Негізгі Заңның талаптарын біліп, оларды сақтауымыз керек. "Біз, Қазақстан халқы..." — бұл тіркес біздің Конституциямыздың мәнін ашады, өйткені ол Қазақстан халқының еркін, сондай-ақ елді демократиялық зайырлы унитарлық, ең бастысы тәуелсіз мемлекет ретінде бекітуге ұмтылысын бейнелейді. Мемлекет туралы айтқанда, біз тек аумақ туралы ғана емес, сонымен қатар жарқын болашаққа деген үміт пен жаңа, әділ мемлекет құруға деген ұмтылысқа баса назар аударатын көптеген ұрпақтардың тарихи сабақтастығы туралы айтамыз. Қазақстанның тәуелсіз, егемен мемлекет ретінде өмір сүруінің салыстырмалы түрде қысқа кезеңінде тарихқа екі негізгі заң әсер етті. Біріншісі КСРО кезінде бекітілген, ал екіншісі 1993 жылы қабылданған. Кейіннен жаңа мемлекет үшін жаңа Конституция қабылдау қажет болды, өйткені саясатта, экономикада түбегейлі өзгерістер болды, Қазақстанның шет мемлекеттермен қарым-қатынасы қалыптасты. Жаңа Конституцияны әзірлеу үшін егемен Қазақстанның сарапшы-сыншылары ғана емес, сондай-ақ басқа да аралас қоғамтану салаларының мамандары тартылды, сондай-ақ жоғары заң күші жұмылдырылды. Жаңа Конституцияны қабылдау және бекіту сияқты ірі жобаны кеңінен талқылау барысында республика азаматтарының басым бөлігі өз ұсыныстарын енгізді. Осылайша, Қазақстан халқы басты заңнамалық актін бекітті. Бүгінгі таңда Конституция мемлекеттің негізгі заңы ғана емес, сонымен қатар біздің әрқайсымызда қазақстандық патриотизмді тәрбиелеу үшін негіз болып табылатын тірек. "Біз ортақ тарихи тағдыр біріктірген Қазақстан халқымыз, байырғы қазақ жерінде мемлекеттілік құра отырып, өзімізді еркіндік, теңдік және татулық мұратын ұстанатын бейбітшіл азаматтық қоғам деп ұғына отырып, дүниежүзілік қоғамдастықта лайықты орын алуды тілей отырып, қазіргі және болашақ ұрпақтар алдындағы жоғары жауапкершілігімізді сезіне отырып, өзіміздің егемендік құқығымызды негізге ала отырып, осы Конституцияны қабылдаймыз!"- 1995 жылғы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданған біздің Республикамыздың Конституциясы осылай басталады. Дәл осы Заңға сәйкес біздің еліміз бүгінде өмір сүреді, бірақ бәрі бірдей бұл тікелей әрекет ету заңы екенін түсінбейді немесе мойындамайды, бұл өте тітіркендіргіш. Бірақ осы жылдар ішінде Конституциядан басқа ештеңе біздің республика Үкіметі атынан тұрақтылықты сақтап, қоғамдағы барлық қатынастарды реттеп, ешқандай қақтығыстардың өршуіне жол бермеді. Сонымен қатар, бұл заңнамалық акт Қазақстан халқына негізгі саяси бостандықтарды берді: сөз бостандығы, жиналыс еркіндігі, митингілер бостандығы! Сондықтан мен әрбір азамат Қазақстан Республикасының Конституциясында көрсетілген талаптарға сөзсіз бағынуға міндетті деп санаймын, өйткені онда республиканың негізгі қағидаттары: қоғамдық келісім, экономикалық даму, қоғамдық құрылыс, мемлекеттік өмір мәселелерін шешу және т.б. және бұл заңдарды ешкім ескермеуге құқылы емес. Егер қисынды түрде айтатын болсақ, онда Конституцияда жоғарыда аталған заңдарды сақтамаңыз, ел хаосқа түсіп, кез-келген өркениет туралы ұмытып кетуі мүмкін. Өйткені, заң-бұл ең алдымен тәртіп, адамдар мен мемлекет арасындағы қатынастарды реттеуге мүмкіндік беретін белгілі бір келісім. Заң болмайды, тәртіп болмайды. Тәртіп болмайды, адамдар өздері қалаған нәрсені жасай бастайды, бұл өз кезегінде өте қайғылы салдарға әкеледі. Конституция әділеттілікті орнататындығын әрқашан есте ұстаған жөн. Қабылданған және ресми түрде күшіне енген барлық заңдар әділеттілікті қорғауға бағытталған. Біздің барлығымыз заң алдында тең екендігіміз және әрқайсымыз бірдей құқықтар мен бостандықтарға ие екендігіміз, бәрімізге бірдей міндеттер жүктейтініміз таңқаларлық емес. Заңдардың жеке адам үшін де, бүкіл қоғам үшін де жасалғанын түсіну керек. Осылайша, егер адам бай, дамыған және ең бастысы еркін елде өмір сүргісі келсе, онда ол өз елінің лайықты азаматын тәрбиелеп, қалғандарын осыған шақыруы керек. Сонда заңдарды барлық адамдар сақтайды, бұл жақын арада елдің гүлденуіне әкеледі. Сондықтан Конституцияда белгіленген талаптарды білу және қабылдау маңызды. Республикамыздың азаматы ретінде Мен өз мемлекетімнен таңдаған жолыммен жүруге, белгілі бір саладағы жоғары білікті маман болуға және оның мүддесі үшін жұмыс жасауға ниеттімін. 

Нұр-Сұлтан қаласы Сарыарқа аудандық сотының бас маманы

Молгаждарова А.Т.