Еуроодақ пен еуропалық мемлекеттермен ынтымақтастық – Қазақстанның көпвекторлы сыртқы саясатының маңызды басымдықтарының бірі

ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз конференциясында Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко еуропалық бағытта жүргізіліп жатқан жұмыс барысы мен Қазақстан-Еуропа ынтымақтастығының келешегі туралы айтып берді.

Р. Василенко «Қазақстанның Еуропамен өзара әрекеттесуі тәуелсіздік жылдарында еліміздің көпвекторлы, прагматикалық және теңгерімді сыртқы саясатының негізгі компоненттерінің бірі болып қала береді. 2020 жылғы наурыздағы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз жарлығында 2020-2030 жылдарға арналған Сыртқы саясат тұжырымдамасының Еуропалық одақпен және еуропалық мемлекеттермен ынтымақтастықты одан әрі дамыту маңызды басымдықтардың бірі ретінде бекітті» – деді.

Сонымен бірге, ол: «өткен жылы өңірімізде және әлемде болған елеулі геосаяси және геоэкономикалық сілкіністерге қарамастан, Еуропамен қарым-қатынасымыздың деңгейі көтеріліп, оның мәні арта түсті. Біздің Мемлекет басшысынан бастап, Еуропалық одақ институттарының және жетекші еуропалық мемлекеттердің басшыларымен барлық деңгейдегі саяси диалогымыз нығая түсті. Атап айтқанда, Астанаға Андорра, Германия, Греция, Польша, Литва, Мажарстан және басқа да Еуропа елдерінің сыртқы істер және көлік министрлері келді. Өз кезегінде, ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Сыртқы істер министрі Мұхтар Тілеуберді Ұлыбританияға, Бельгияға, Германияға, Польшаға, Аустрияға, Люксембургке, Португалияға, Солтүстік Македонияға сапармен барып, Франция, Словения, Кипр, Норвегия, Швеция мен Эстониядағы әріптестерімен екіжақты келіссөздер жүргізді» деп мәлімдеді.

Р. Василенко «Қазақстан «екінші буын» келісіміне – ЕО және оның мүше мемлекеттерімен Кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісімге қол қойған және ратификациялаған өңірдегі жалғыз ел болып табылады. Бұл ретте, біз осы Келісімде айқындалған өзара әрекеттестіктің 29 бағытымен шектелмейміз. Мысалы, өткен жылы біз өзіміз үшін жаңа салаларда – сирек кездесетін металдар «жасыл» сутегі, аккумуляторлар, көліктік-логистикалық әлеуетті дамыту, сондай-ақ тауарларды жеткізу тізбегін әртараптандыру бойынша ынтымақтастықты іске қостық» – деп атап өтті.

1995 жылы Әріптестік және ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылғаннан бастап 2020 жылы Кеңейтілген әріптестік және ынтымақтастық туралы келісім (КӘЫК) күшіне енгенге дейін Қазақстан-Еуропа қарым-қатынастары ұзақ жолдан өтті. Қазіргі уақытта КӘЫК экономика, сауда және инвестиция салаларынан бастап авиация, білім беру және зерттеу, азаматтық қоғам мен адам құқықтары саласындағы әріптестікке дейін ынтымақтастықтың кең спектрін қамтиды. Қазақстан мен Еуропалық одақ КӘЫК-ты толық іске асыру мақсатында өзара тиімді екіжақты қатынастарды одан әрі дамытуға және нығайтуға берік ұстанымын сақтап отыр.

Қазақстан мен ЕО арасындағы ынтымақтастықтың жоғары деңгейі экономикалық салада әлеуетті іске асыру үшін қолайлы жағдайлар қалыптастырды. Еуропалық одақ – Қазақстанның ең ірі және маңызды сауда серіктесі, оның үлесіне елдің сыртқы саудасының шамамен 30%-ы тиесілі. 2022 жылғы тауар айналымының көлемі 2021 жылғы көрсеткіштен 27,6%-ға өсіп, 40 млрд АҚШ доллар (экспорт – 32,3 млрд, импорт – 7,6 млрд) құрады. ЕО елдерімен инвестициялық ынтымақтастық та жаңа сапалы деңгейге көтерілуде. 2022 жылдың 9 айында инвестициялар ағыны 10%-ға өсіп, 8 млрд АҚШ доллар құрады. Қарқынды өсу биыл да жалғасады деп күтілуде. Бұл ретте инвестициялық ынтымақтастықты арттыру және өзара сауда көлемін ұлғайту бойынша елеулі әлеует бар.

Биылғы іс-шаралар күнтізбесі туралы хабарлай келе Р. Василенко: «біз Еуроодақтың астанасымен ғана емес, оған мүше мемлекеттермен де өзара тиімді ынтымақтастықты дамытуды жалғастырамыз», – деп атап өтті. «Әлемнің төртінші экономикасы – Германиямен, Еуропалық одақтың басқа «локомотиві» – Франциямен қарым-қатынасымыз қарқынды дамып келеді (...) Жақын арада Ұлыбританиядан, Чехиядан, Италиядан, Аустриядан және басқа елдерден ҚР-ға жоғары деңгейде сапарлар күтеміз», – деп мәлімдеді.

Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымымен (ЕҚЫҰ) ынтымақтастыққа жеке тоқталып өтіп, Р. Василенко: «ЕҚЫҰ-дан Қазақстанға алдағы парламенттік сайлауға байқау жүргізу үшін 400-ге жуық байқаушы келеді. Бұл халықаралық байқаушылардың ең ірі миссиясы болады (…) Бұл – Президент Қ. Тоқаев Әділетті Қазақстан құру мақсатында бастамашылық еткен және елімізде жүргізген ауқымды реформаларға, асыра сілтеусіз, үлкен қызығушылық пен халықаралық қоғамдастық қолдауының дәлелі», – деп атап өтті.

Баспасөз конференциясының соңында Министрдің орынбасары еуропалық серіктестердің екіжақты ынтымақтастықтың барлық спектрін ілгерілетуге жоғары қызығушылығын атап өтті. «Ағымдағы жылдың маусым айында Қазақстанда ауқымды іс-шара – Астана халықаралық форумы өтеді. Бірқатар Еуропа елдері оның жұмысына мемлекет басшылары, үкіметтер, ірі трансұллтық компаниялар және академиялық топтар деңгейінде белсенді қатысуға қызығушылық білдіруде. Біз көптеген еуропалық қонақтарды күтеміз», – деп мәлімдеді.