Әлеуметтік финтех: экономикалық теңсіздікті төмендетудің жаңа тәсілі

Жаһандық экономикалық теңсіздік шешілмеген мәселе болып қала береді, өйткені экономикалық ресурстар бүкіл әлемде біркелкі үлестірілмеген. Дүниежүзілік Банктің деректеріне сәйкес, 700 миллионнан астам адам күніне 2 доллардан аз жұмсап өмір сүреді.

Бұл күнделікті табыс халықты қаржы жүйесінен толығымен алып тастауға мәжбүр етеді, өйткені төлемдер дебеттік және несиелік карталар сияқты дәстүрлі төлем желілері үшін тым аз, мұнда минималды комиссиялар микро төлемдерді мүмкін емес етеді. Бұл жағдай қаржылық оқшаулау деп аталады және бүкіл әлемдегі теңсіздіктің негізін құрайтын элементтердің бірі болып табылады. Микроқаржыландыру және мобильді банкинг қаржылық оқшаулаумен қалай күресетіні туралы біз SunFinance Group Өңірлік басқарушысы Виталий Нижегородцевпен сөйлестік.

Қаржылық оқшаулау

«Қаржылық оқшаулау» термині қаржы жүйесіне қол жеткізе алмайтын және банк шотына ие бола алмайтын, ақшаны үнемдей алмайтын немесе қарызға ала алмайтын және «мәжбүрлеп шығарылған» қоғамдағы барлық субъектілердің (мысалы, жеке тұлғалар, қалалар) жағдайын білдіреді.

Виталий Нижегородцевтің пікірінше, қаржылық оқшаулау - бірнеше негіз салушы факторлармен байланысты күрделі құбылыс және ол тек дамушы елдерде ғана емес, өнеркәсібі дамыған елдерде 1%-дан 17%-ға дейін ересектерде кез келген түрдегі банктік шоттарының жоқтығын білдіреді.

Микроқаржыландыру: теңсіздікті қысқарту әрекеті

«Микроқаржыландыру» термині банктік емес клиенттер мен микро кәсіпорындарға ұсынылатын аз мөлшерде қаржылық қызметтер/өнімдер қатарына қатысты қолданылады. Микроқаржыландыру қаржылық және банктік мекемелерде несие ала алмайтындарға арналған жинақ, несие, сақтандыру және ақша аударымдарын қоса алғанда, қаржылық қызметтердің кең ауқымын қамтиды.

 «Ақшаға тұрақты қол жеткізу адамдарға кәсіпкер болуға және пайда алып келетін қызметті бастауға мүмкіндік береді. Іс жүзінде бұл жүйенің тиімділігін бірнеше факторлар шектейтінін атап өткен жөн» - дейді Нижегородцев.

Сонымен қатар, бірнеше зерттеулер әркім бизнесті дамытуға немесе қолдауға дайын емес екенін көрсетеді. Көптеген адамдарда кәсіпкер болу үшін дағдылар, көзқарас, шығармашылық және табандылық жоқ. Білім деңгейі жоғары және қаржылық қызметтерге қол жетімді дамыған елдердің өзінде жұмыс күшінің 90 пайызға жуығы кәсіпкерлер емес, жалдамалы қызметкерлерді құрайды. Барабар кәсіпкерлік ахуалы және шағын кәсіпорындарға пайда әкелетін тұрақты сұранысы бар микрокредиттеудің тұрақты моделінің болуы микроқаржыландыру тиімділігін арттырудың маңызды шарты болып табылады.

FinTech микроқаржыландырудың кейбір мәселелерін шеше алады

Финтех, яғни технология арқылы ұсынылатын кез-келген қаржылық қызметтер қаржылық қызметтер мен өнімдерге қол жетімділікті қамтамасыз ете отырып, дамушы нарықтарға әсер етеді. «Әлеуметтік финтех» термині әлеуметтік мәселелерді шешуге немесе, кем дегенде, оларға оң әсер етуге бағытталған финтех құралдарына қатысты.

«Микроқаржыландыру жаңа технологиялармен жойылмайды, керісінше олардың арасында ынтымақтастық үшін мүмкіндіктер бар, технология микроқаржыландыруды қамтамасыз етуші ретінде әрекет етеді: технология кәсіпкерлік дағдылардың жоқтығынан кәсіпорындардың микронесиемен өсе алмау қабілетсіздігін жеңуге көмектеседі. Ақша сұранысты ынталандыратын жалғыз фактор болмаса да, технология әрбір адамға шотында жинақтың белгілі бір сомасын жинақтауға мүмкіндік береді, содан кейін оны кәсіпкер ұсынатын тауарларды немесе қызметтерді тұтынуға пайдалануға болады», - деп атап өтті Виталий Нижегородцев.

Микроқаржыландырудың Финтех моделі: Мобильді банкинг

FinTech әлеуметтік мүмкіндіктерінің ішінде мобильді банкинг өте табысты болып шықты. Қаржылық оқшаулануға ықпал ететін факторлардың бірі – белгілі бір аудандарда банк бөлімшелерінің болмауы. Мобильді банкинг нақты банк бөлімшесіне бармай-ақ халыққа қолма-қол ақша операцияларын орындауға мүмкіндік бере отырып адамдарға кеңседен тыс көрсетілетін қызметпен қамтамасыз ете алады. Мобильді жинақтарды микроқаржыландыруда технологиялар пайдалану сияқты қарастыруға болады, мұнда несиелеу процестің соңғы мақсаты болып табылады.

Ұялы телефондар-бұл өте қымбат емес технология, сондықтан филиалды ашу тиімді болмайтын жерлерде қол жетімділеу. Сонымен қатар, ұялы телефондарда тұрақты желі байланысы және сенімді пайдаланушы идентификациясы бар, сондықтан транзакцияларды кез-келген уақытта және кез-келген жерде жасауға болады.

Мобильді жинақтарды екі топқа бөлуге болады: «базалық мобильді жинақ» және «банктік мобильді қызметтер». Біріншісі қаржылық қолжетімділіктің екінші деңгейіне ғана қол жеткізе алатын электрондық ақшаны сақтауға жатады, ал соңғысы пайыздар мен басқа да қаржы құралдарын қамтиды, сондай-ақ кредиттер мен қарыздар сияқты қаржылық қолжетімділіктің үшінші деңгейіне қол жеткізе алады.

Технологияларды жылдам енгізу мобильді банкингті қаржылық қызметтердің қол жетімділігін арттырудың маңызды құралы етеді, оларға кез-келген басқа жолмен қол жеткізе алмайтын және шығарылған адамдарға қаржылық шешімдер ұсынады.

"Микроқаржыландыру да, мобильді ақша да қаржылық оқшаулануды жалғыз өзі тоқтата алмайды. Алайда, екеуі де дәстүрлі қаржылық қызметтерді пайда береді және адамдарға күтпеген қиындықтарға көмектесе алады. Әрі қарайғы зерттеулер мен жауапкершіліктің күшеюінің арқасында микроқаржыландыру да, мобильді ақша да қаржылық оқшаулануға ұшыраған халықтың қол жетімділігі үшін күресуді жалғастырады» - деп SunFinance Group өңірлір басқарушысы тұжырымдады.