"ХҚКО қызметкерлері енді мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген тұлғаларға теңестірілген тұлғаларға жатқызылды"

Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы жетілдіру шеңберінде бірнеше жыл бұрын сыбайлас жемқорлық субъектілеріне жатқызылған және сыбайлас жемқорлық қылмыстары үшін жауапты квазимемлекеттік сектордың лауазымды адамдарының шеңбері кеңейтілді.

Осылайша, сатып алуды ұйымдастыру және өткізу бойынша шешімдер қабылдауға уәкілетті, мемлекеттік бюджеттен және Ұлттық қордан қаржыландырылатын, дербес құрылымдық бөлімше басшысынан төмен емес лауазымды атқаратын жобаларды іріктеуге және іске асыруға жауапты квазимемлекеттік компаниялардың қызметкерлері сыбайлас жемқорлық субъектілеріне жатқызылды.

Бұл адамдар «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заңда көзделген сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді өзіне толық көлемде қабылдайды, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасалған жағдайда жауапкершілік артады.

Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа жолдауында сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес елдің стратегиялық дамуының басымдықтарының бірі болып табылатынын атап өтті.

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап мемлекеттік қызметтер көрсету саласындағы сыбайлас жемқорлықтың алдын алу мақсатында Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне «Астана Хаб» халықаралық технологиялық және дактилоскопиялық тіркеу паркінің», «Азаматтарға арналған үкімет «мемлекеттік корпорациясы» мәселелері бойынша ҚР кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 23-заңға сәйкес 2023 жылғы желтоқсанда толықтырулар енгізілді.

Мәселен, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілген адамдарға «Азаматтарға арналған үкімет» МК тікелей мемлекеттік қызметтер көрсететін немесе лауазымдық міндеттері Мемлекеттік қызметтер көрсетуге байланысты не жеке тұлғалардың дербес деректеріне және (немесе) қолжетімділігі шектелген өзге де ақпаратқа қолжетімділігі бар қызметкерлері жатқызылады.

Мысалы, автомобильдерді тіркеу және жергілікті мамандандырылған ХҚКО-ларда жүргізуші куәліктерін беру кезіндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері мәселелері әртүрлі алаңдар мен жұртшылықта бірнеше рет көтерілді.

2011 жылдан бастап қолданылатын автокөлікті тіркеу жүйесі сыбайлас жемқорлық тәуекелдері тұрғысынан осал, мамандар жалған деректер енгізіп, жалған құжаттар беруге мүмкіншілік туғызды. Нәтижесінде мыңдаған заңсыз көліктер есепке қойылып, жүргізуші куәліктері заңсыз берілді.

Мұндай тәуекелдерді болдырмау үшін арнайы ХҚКО мен ІІМ-де автокөлікті тіркеу бойынша жаңа ақпараттық жүйелер іске қосылды. Осылайша тіркеу рәсімін жеңілдетіп, аталған жүйе төлемдерді, айыппұлдарды және түбіртектерді төлеуді автоматты түрде тексереді.

Алайда, мемлекеттік қызмет көрсету кезінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою жөніндегі жұмысты күшейту қажет. Құжаттарды, соның ішінде жүргізуші куәліктерін, қашықтан қол жеткізу арқылы емтихан нәтижелерін және т. б. беру процестеріне назар аударыңыз.

Осыған байланысты, ҚР Қылмыстық кодексіне толықтырулар енгізу, онда 3-баптың 28-тармағында «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының қызметкерлері мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілгендердің өзектілігі бар екендігі көзделген.

Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі мемлекеттік қызметтер көрсету саласындағы сыбайлас жемқорлықты жою жөнінде жан-жақты шаралар қабылдауда.

Кең ауқымды шектеулердің таралуына байланысты осы секторда сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жұмыстары күшейтілетін болады.

Парақорлық немесе өзге де сыбайлас жемқорлық көріністері туралы ақпарат алған жағдайда, Сіз Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке және оның аумақтық департаменттеріне, оның ішінде «1424» Сall-орталығына қоңырау шалу арқылы жүгінуге құқылысыз.

СЖҚІА Қостанай облысы бойынша Департаменті