Сот шешімін қалай орындау керек?
Арыз берушінің шағымы бойынша соттың оң шешімі шықса да, кей кезде аталған үкім дер кезінде орындалмай жатады. Соның салдарынан xалықтың сот жүйесіне, жалпы мемлекетке деген сенімі төмендейді. Өйткені адамның сотқа жазған барлық мәселелері қағаз жүзінде ғана қалады. Сот шешімдерінің мүлтіксіз орындалуы елімізде заңдылықтың қатаң сақталатындығын көрсетеді. Мемлекетіміз жеке отау тігіп, тәуелсіздік алған кезден бері атқарушылық іс жүргізу саласы қоғам дамуының бағытына ыңғайластырыла бірнеше рет реформаланды. Сот шешімдерін орындау көп уақытты және тер төгуді қажет ететін жұмыс екендігі белгілі. Бүгінде сот орындаушының әрекетіне шағым түсіру тетігі бар. Аталған шаралар сот арқылы жүргізіледі. Сот шешімдерінің орындалмауы – атқарушылық іс жүргізу органдарының ғана емес, жалпы мемлекеттің өзекті проблемаларының бірі. Сот шешімі шыққанмен, ол орындалмайынша азаматтың немесе заңды тұлғаның құқықтары қалпына келтірілді, әділдік орнатылды деп айта алмаймыз. Сот актілерінің уақтылы әрі сапалы орындалуына борышкерлердің төлеу мүмкіндіктерінің төмендігі мен мүліктерінің, тұрақты жұмыс орындарының болмауы кедергі келтіреді. Сонымен қатар, сотталған борышкерлерден өндіру де қиындық туғызып жатады. Себебі, сотталғандар көп жағдайда жазасын өтеу орындарында жұмысқа орналаспағандықтан, тиісінше төлеу мүмкіндіктері болмайды. Тіпті, бостандыққа шыққанның өзінде оларға қатысты қоғамдық пікірдің қандай екендігі бесенеден белгілі. Өзіңіз білетіндей, алимент өндіру де күрмеуі қиын мәселелердің бірі. Көптеген борышкерлер алимент төлеуден жалтарып, қитұрқы әрекеттерге барады. Мәселен, алименттік төлемдердің көлемін азайту мақсатында, жалақысы туралы жалған анықтама көрсетіп жатады немесе атындағы бар дүние-мүлкін өзгелердің аттарына жаздырып алады. Сондай-ақ, борышкерлердің маусымдық жұмыс істеуі, ауылдық елді мекендерде еңбек шартын рәсімдеместен жұмыс жасауы немесе жұмысты жиі ауыстыруы да алимент өндіру туралы сот шешімінің уақтылы орындалуына кедергі келтіреді. Бұл өз кезегінде тірі жетім балалардың тиісті деңгейде жетіліп, дамуына кері әсерін тигізеді. Тағы бір мәселе, сот орындаушыларының көп уақыты жауапкершіліктен қашып жүргендерді іздеумен өтеді. Мұндай жағдайларда сот орындаушылары атқару құжатын өндірушіге орындаусыз қайтаруға мәжбүр. Борышкердің мүліктері, мекен-жайы немесе қайда жұмыс істейтіндігі анықталған жағдайда өндіріп алушы атқару құжатын орындауға қайта тапсыруға құқылы. Сонымен қатар, қасақана жалтарушы борышкерлерге шынайы ықпал ететін шаралардың бірі − оларды әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікке тарту. Жеке сот орындаушысының мемлекеттік сот орындаушысынан артықшылығы − өндірілген соманың белгілі бір бөлігі өзіне тиесілі болатындықтан, атқару құжатын сапалы әрі жылдам орындауға мүдделі. Әрі жаңа институттың енгізілуімен әр сот орындаушысына келер жүктеме азая түспек, сондықтан бұл өз кезегінде жұмыстың сапасы мен жеделдеуіне оң ықпал етпек. Жеке сот орындаушысы бірнеше көмекші алуға құқылы. Қай мекеменің болмасын мамандары білікті әрі білімді болса, тиісінше әлгі мекеменің жұмысы да оңға баспақ. Сот актілерін орындау бойынша түбегейлі жақсы нәтижеге соттармен, құқық қорғау органдарымен, мемлекеттік және тіркеу органдарымен тығыз, қоян-қолтық жұмыс жасау арқылы ғана қол жеткізеді. Сондықтан да жұмысты өзге мемлекеттік және өзге де мекемелермен тығыз ынтымақтастықта жасауға күш салу керек. Басты міндет – сот шешімдерінің сапалы әрі уақтылы орындалуын қамтамасыз ету.
Ақмола гарнизоны әскери сотының
кеңсе меңгерушісі Н. Қайратқ
[xfvalue_img]