МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАЗАҚ ТІЛІ

258 Суды 14-04-2025, 14:50 infozakon.kz 0

Қазақстан Конституциясының 7-бабына сәйкес Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл - қазақ тілі. Мемлекеттік ұйымдарда және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады. Мемлекет Қазақстан халқының тілдерін үйрену мен дамыту үшін жағдай туғызуға қамқорлық жасайды.

Қазіргі қоғамның талаптарына сәйкес мемлекеттік қызметші мемлекеттік тілді еркін меңгеруі тиіс. "Тіл туралы" Заңның 9-бабында "Мемлекеттік органдардың актілері мемлекеттік тілде әзірленеді және қабылданады, қажет болған жағдайда оларды әзірлеу мүмкіндігінше басқа тілдерге аударуды қамтамасыз ете отырып, орыс тілінде жүргізілуі мүмкін.

Мемлекеттiк тiл Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының, ұйымдарының және жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының жұмыс және iс қағаздарын жүргiзу тiлi болып табылады, орыс тiлi ресми түрде қазақ тiлiмен тең қолданылады.

Мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдардың азаматтардың өтiнiштерi мен басқа да құжаттарға қайтаратын жауаптары мемлекеттiк тiлде немесе өтiнiш жасалған тiлде берiледi.

Қазақстан Үкіметі мемлекеттік тілді дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекітті, оған сәйкес қазақ тілі мемлекеттік қызмет саласының негізгі жұмыс тіліне айналды.

Тұжырымдаманы іске асыру барысында мемлекеттік қызметшілерді қазақ тілін меңгеруге міндеттейтін талаптар әзірленді. Бұл ретте мемлекеттік қызмет саласының негізгі жұмыс тілі мемлекеттік тіл болады.

Мемлекеттік органдар мен ұлттық компаниялардағы мемлекеттік тілдегі құжат айналымының үлесін 2029 жылы еселеніп ұлғайту жоспарлануда.

Сондай-ақ, 2029 жылы Қазақстан билігі мемлекеттік тілді меңгерген халықтың үлесін, қазақ тіліндегі телебағдарламалардың үлесін елде және шетелде өткізілетін халықаралық іс-шараларда қазақ тілін пайдаланылуын ұлғайтқысы келеді.

Ол үшін ересектерге арналған қазақ, орыс, ағылшын тілдерінен курстар ұйымдастырылды, балаларға, жасөспірімдер мен жастарға арналған мемлекеттік тілдегі ойындар түрінде оқыту бағдарламалары әзірленді, құжат айналымындағы мемлекеттік тілдің үлесін арттыруға бағытталған әдістемелік семинарлар ұйымдастырылған.

Қазақстанның болашағы-қазақ тілі. Халық тәуелсіздігінің басты белгісі-оның ана тілі, ұлттық мәдениеті. Ана тілі, ұлттық мәдениеті жоқ ел мемлекет ретінде өмір сүре алмайды. Әлемнің барлық халықтары ұлттық қадір-қасиетін, мәдениетін, ана тілін сақтау үшін тәуелсіздікке ұмтылады. Сондықтан кез-келген мемлекет өзінің аумақтық әдет-ғұрыптарын, ана тілін ерекше қорғайды. Тіл тарихы халық тарихына ұқсас.

2024 жылдың 12 айында Батыс Қазақстан облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында 61 қылмыстық іс қаралып, оның ішінде 31 қылмыстық іс мемлекеттік тілде қаралған. 2010 жылмен салыстырғанда 72 қылмыстық іс қаралды (мемлекеттік тілде – 11 қылмыстық іс), бұл қазақ тілінде қаралған істердің 34%-ға өскенін көрсетеді.

Өз мақаламның соңында мен қазақ тілін үйренудің 10 себебімен бөліскім келеді:

№1 себеп. Мемлекеттік тіл бәріне қажет

№2 себеп. Білімнің бәсекеге қабілеттілігі тілден басталады

№3 себеп. Этнос ретінде жоғалып кетпеу үшін

№4 себеп. Ата-бабалар мен тарих алдындағы қасиетті парыз

№ 5 себеп. Білім берудің болашағы - қазақ тілінде

№6 себеп. Демографияның мемлекеттік тілді дамытуға әсері

№ 7 себеп. Достық үшін!

№8 себеп. Сіз бір тілді білесіз - басқаларын түсінесіз

№9 себеп. Сізді дұрыс атау үшін

№10 себеп. Абайды түпнұсқадан оқыңыз

Мустафина Бота Сериковна