Сотқа талап-арызды мемлекеттік тілде беру мәселелері

Мемлекеттік тілде талап-арыздарды дайындау кезінде туындайтын сұрақтарды шешу тәжірибелік көмек көрсету, мемлекеттік тілде берілетін талап арыздардың үлес санын көбейту мәселесі күн тәртібінен түспей келеді, ай сайын әрбір әскери бөлімдердің заңгерлерімен жеке-жеке іс-шаралар өткізіліп тұрады. Сондықтан, мемлекеттік тіліміздің кең қолданысын қамтамасыз ететін уақыт келді.

Сот ісін жүргізу тілі қағидатын қолдану сот процесіне қатысушы адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз етудің құқықтық кепілі болып табылады.

Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінің 14-бабына сәйкес, Азаматтық істер бойынша сот ісін жүргізу қазақ тілінде жүргізіледі, сот ісін жүргізуде қазақ тілімен қатар ресми түрде орыс тілі, ал заңда белгіленген жағдайларда басқа тілдер де қолданылады.

Сот ісін жүргізу тілі сотқа талап қою берілген тілге байланысты сот үйғарымымен белгіленеді. Сол бір азаматтық іс бойынша іс жүргізу бастапқы белгіленген сот ісін жүргізу тілінде жүзеге асырылады.

Істі сот талқылауына дайындау кезінде екі тараптың да жазбаша өтінішхаты бойынша сот ұйғарыммен сот ісін жүргізу тілін өзгертуге құқылы.

Егер істі бірінші сатыдағы сотта қарауға дайындау барысында талап қоюшының өз өкілі талап қою берген тілді білмейтіні анықталса, онда сот талап қоюшының жазбаша өтінішхаты бойынша сот ісін жүргізу тілін өзгерту туралы ұйғарым шығарады.

Сот төрелігін жүзеге асыруда мемлекеттік тілді қолдануды жетілдірудің алғы шарттарына талап-арыздарды мемлекеттік тілде беру, мекемелер арасында хат алмасуды толығымен мемлекеттік тілде жүргізу жатады.

Осыған сәйкес, бүгінгі іс-шара аясында мемлекеттік тілде талап-арыздарды дайындау кезінде туындайтын сұрақтарды талқылау және  оларды шешу арқылы мемлекеттік тілдің сот өндірісіндегі қолданылу үлесін арттыруға мүмкіндік аламыз.

Ақтөбе гарнизоны әскери сотының судьясы Р.К.Кыдыралин