Мемлекеттік тілді насихаттау және қолдану аясын кеңейту

  Қазақстан Республикасының Негізгі Заңы – Конституцияның 7 – бабында-елімізде қазақ тілі-мемлекеттік тіл болып табылады деп айтылған. Бұл ретте мемлекеттік ұйымдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарында онымен тең орыс тілі ресми түрде қолданылуы мүмкін. Сондай-ақ Мемлекет "Қазақстан халқының тілдерін үйрену мен дамыту үшін жағдай жасау туралы"қамқорлықты өзіне алады.

Қазақстанда тілдердің қолданылуын реттейтін басқа құжат 1997 жылы қабылданған "Тіл туралы" заң. Онда, атап айтқанда, мемлекеттік тіл – мемлекеттің барлық аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында әрекет ететін мемлекеттік басқару, заңнама, сот өндірісі және іс жүргізу тілі. Қазақ тілін меңгеру әрбір азаматтың парызы, ал тілдің өзі – қазақстандықтарды біріктірудің маңызды факторы болып табылады.

Тағы бір бағыт - "мемлекеттік тілді насихаттау және қолдану аясын кеңейту". Бұл жерде, атап айтқанда, қоғамдық санада қазақ тілінің беделді бейнесін қалыптастыру және бекіту жоспарланған. Екінші жағынан, мемлекеттік тілге деген сұранысты арттыру міндеті тұр. Мысалы, бағдарламада БАҚ қызметкерлеріне"қоғамның тілдік мәдениетін тікелей қалыптастыратын адамдарға" деген міндетті тілдік біліктілік талаптарын енгізу жазылған.

Қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін алуына байланысты оның ғылымның түрлі салаларындағы рөлі мен функциялары да айтарлықтай өзгерді. Әсіресе, терминологиялық үдерістегі қазақ тілінің рөлі атап өтілді,яғни қазақ сөздері терминдер ретінде кеңінен қолданыла бастады. Халықаралық терминдер қазақ нұсқаларымен ауыстырылып, архаизмдер, пассивті сөздер және т. б. белсенділігі артты.

Осылайша, қазақ термин білімі дамудың жаңа жолына айналды,өйткені ол тәуелсіз мемлекеттің тарихындағы жаңа заман талабына сай болды.

А.Т.Мендалиев

Жаңақала аудандық  сот әкімшісінің                           

бас маман- сот отырысының хатшысы