«SMART CОТ» пилоттық жобасы

Қазақстан  Республикасы Жоғарғы Соттын төрағасы  Жақып Қажманұлы  Асановтың бастамасымен «Сот жүйесінің  жеті түйіні»  жобасы өмірге еніп, онда дамудың жеті басым бағдарламасы шоғырландырылды. Солардың бірі – «SMART CОТ»  бағдарламасы.

«SMART CОТ» пилоттық жобасының аясында бейнебайланыс арқылы істерді қарауды ұйымдастырылуда. «Виртуалды  сот»  жобасы  азаматтарға сотқа бармай-ақ сотқа қатысып сот отырысынан хабардар болуға мүмкіндік берілді, сонымен қатар сот отырыстары нақты уақытында жүргізіледі. Сот отырысына қатысушыларсот отырысының уақыты мен болатын күні көрсетілген СМС-хабармала алған соң ұялы  бейнеконференцияға қосылады.

- Азаматтар сот отырысына мобилдік қосымша арқылы қатыса  алады. Бұл жақтарға  сотқа қашықтықтан қатысуына мүмкіндік беретін «TrueConf» /Трю Конф/  бағдарламасы, яғни  - WhatsApp /Ватсап/ мессенджер арқылы жүргізіледі. Осы  сервистер  арқылы  тараптар сотқа  келмей-ақ сот отырысына қатыса алады. Одан бөлек бейнеконференцбайланыс  жүйесі  қоланылады. Мысалы, қылмыстық істі қарау барысында кәзіргі еліміздегі карантин режимін сақтау үшін  қамаудағы  сотталушылар   тергеу изоляторында отырып сотқа қатыса алады. Немесе   өзімізді алсақ, Қазақстан Республикасы Әскери соты судьялары   республиканың  бес  әскери гарнизондық соттармен жиналыстарды немесе семинар сабақтарды бейнеконференсбайланыс арқылы өткізуде.

Қазақстан Республикасының барлық соттарына  2015 жылы  «Төрелік» ақпараттық жүйесі, енгізілген. Сот ақпараттық  жүйенің құрамына кіретін  «Сот кабинет» сервисі, «Электронды шақыру қағаз», «Сот құжаттарымен танысу» сервисі, «SMS–хабарлама» сервисі, «Талдау» форумы» қолдануда. «Электронды шақыру қағазды»  электронды құжат айналымы бірыңғай  жүйесі арқылы немесе  электронық пошта арқылы мемлекетік мекемелерге   шақыру хаттар  мен сұраныс  немесе жауап хаттар жолданады, ал «SMS–хабарлама» жеке тұлғаларға сот отырысына шақыру үшін «Төрелік» ақпараттық жүйесі  арқылы ұялы телефондарына жолданады.

 Кәзіргі таңда сот хатшысы сот   отырыстарының хаттамаларын  толтырмайды, сот отырысы  DVD  дискіге жазылады. Республика соттарының барлығы толықтай дыбыс-бейне жазба құрылғыларымен қамтылып,  сот отырыстарынң бәрі таспаға жазылатын болды. Іс жүзінде  әрбір сот отырысы оны арнайы жабдық көмегімен түсіріп алу арқылы  өтеді, бұл сот отырысының қысқаша   электрондық хаттамасын енгізуге мүмкіндік берді. Бүгінгі таңда электрондық хаттама  судьялар мен сот отырысы хатшылары үшін жазбаша түрдегі сот талқылауы барысындағы қағазбастылықты және жүктемені азайта түсті.

Шымкент гарнизоны әскери

сотының бас маман сот отырысының хатшысы

Қанат Қарабалаев