Дауды сотсыз шешудің жолы – медиация

Дауды сотсыз шешудің жолы – медиация

Медиация - тараптардың ерікті келісімі бойынша жүзеге асырылатын, олардың өзара қолайлы шешімге қол жеткізу мақсатында медиаторлардың жәрдемдесуімен тараптар арасындағы дауды реттеу рәсімі.

Медиацияның басты мақсаты қос тарапты бірдей қанағаттандыратын және жалпы алғанда қоғамның дауласушылық деңгейін төмендететін өзара тиімді әрі өзара қолайлы, бейбіт келісімге келу.

Медиацияның оңтайлы тұсы – қаржы шығындарының соттық шығындарына қарағанда төмендігі және уақытты үнемдеуге мүмкіндік беретіндігі. Сотта іс әдетте ұзақ мерзімді талап етіп, істі қарау айларға созылуы мүмкін.  Бірнеше мәрте сот отырыстары белгіленгенімен, оған тараптардың бірі келмей қалып, жайсыз жағдай тіптен ушыға түседі.

Ал, медиациялық рәсімдерде дауды шешу үшін медиаторға небәрі 30 күн уақыт беріледі. Белгілі бір себептермен бұл мерзім ұзартылғанның өзінде екі айдан аспауы тиіс. Сотта тараптар бір-біріне қарсы әрекет етеді, өз позициясын, мейлі ол дұрыс немесе бұрыс болсын, табандылықпен қорғайды, ал медиация барысында тараптар өзара ынтымақтасуға бағытталып, ортақ мәмілеге келуге тырысады. Істі қарайтын судья бағдарлама арқылы автоматты түрде тағайындалады, ал медиатор тараптармен таңдалады. Сот шешімді заңға сәйкес қабылдайды, ал медиатор тараптардың жеке мүдделерін, заң шеңберінде тараптардың өздері қабылдаған шешімдерін ескере отырып келісім жасайды. Сот – жария үдеріс, ал медиация құпиялылықты қамтамасыз етеді, бұл медиатордың рәсім барысында мәлім болған ақпаратты оны ұсынған тараптың келісімінсіз жариялауына жол бермейді. 

Медиация кезінде тараптар талап арыз шеңберінен шығып дауды реттеудің түрлі жолдарын қарастыра алады.

Дауды реттеу туралы медиациялық келісім сот процесі барысында да, соттан тыс тəртіпте де жүзеге асыруға болады. Тараптардың соттан тыс тəртіпте жасаған медиациялық келісімдердің азаматтық-құқықтық келісімшартпен тең күші бар, сол себепті тараптардың бірі келісімді орындаудан бас тартқан жағдайда, мүдделі тарап жеңілдетілген (жазбаша) іс жүргізу тəртібіне сəйкес, келісім бойынша міндетті орындау туралы арызымен сотқа жүгінуге құқығы бар.

Қазіргі уақытта тәжірибелі медиаторлар бірігіп, арнайы ұйымдар құрылғаны белгілі. Бұл ұйымдар ақылы курстар ұйымдастырып, медиаторлар дайындауда.

Ешқандай курссыз өз бетімен білімін жетілдіріп немесе арнайы құқықтық білімі болғандықтан медиацияны кәсіп еткендер де бар. Арнайы құқықтық біліктілікті қажет етпейтін жанжалдарды шешуге дағдыланған әуесқой медиаторлар да кездеседі.

Сондықтан, екі жақты бітімге келтіре алатын қабілеті бар кез-келген адам медиатор бола алады.

Медиатордың қызметі кәсіби негізде (кәсіпқой медиатор) және кәсіби емес негізде (қоғамдық медиатор) жүзеге асырылуы мүмкін.

Қырық жасқа толған және кәсіпқой емес медиаторлар тізілімінде тұрған адамдар медиатор қызметін кәсіби емес негізде жүзеге асыра алады.

Ал, жоғары білімі бар, жиырма бес жасқа толған, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бекітілетін, медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткенін растайтын құжаты (сертификаты) бар және кәсіпқой медиаторлар тізілімінде тұрған адамдар медиатор қызметін кәсіби негізде жүзеге асыра алады.

Аудандарда медиатор қызметі негізінен кәсіби емес негізде жүргізіледі. Медиацияны кәсіби емес негізде жүргізіп келе жатырған білікті медиаторлар да жоқ емес.

Дегенмен, «кәсіпқой» және «кәсіпқой емес» деген терминдер тұрғындармен медиаторларды таңдау барысында өте маңызды болуы мүмкін.

Себебі, егер дауды кәсіпқой медиатор қарайтын болса, тараптарға осы медиатордың бекіткен келісімінің күші, кәсіпқой емес медиатордың бекіткен келісіміне қарағанда заңды болып табылатындай көрінеді. Алайда, кәсіпқой медиатор немесе кәсіпқой емес медиатормен бекітілген келісімдердің бірдей заңды күші болатыны белгілі.

Енді медиацияның тиімсіз дамуының салдарына тоқталсақ, оны бір сөзбен жеткізу мүмкін емес.

Бұл жерде Президентіміз Қ.Тоқаев өз жолдауында айтып өткендей «Медиация туралы» Заң қабылданғаннан бері он жылдай уақыт өтсе де бірде-бір мемлекеттік орган оның даму мәселелесімен айналыспағанын ашық айтты.

Бұл өте дұрыс көтерілген мәселе. Себебі, тек қана сот жүйесі медиацияны дамытуға қанша күш жұмсағанымен, бұдан үлкен нәтиже күтуге болмайды.

Себебі, медиация көп бағытты саясатқа мұқтаж. Барлық құзыретті органдар, медиацияның дамуына өз үлестерін қосуы қажет. Оны халық арасында насихаттауға, медиаторларды іріктеуге қатысуға, оларды оқыту және т.б. мәселелерді қарастырулары тиіс.

         Медиацияны дамыту тараптардың адами қарым-қатынастарын сақтап қалуға мүмкіндік береді, олар өзара дос болып кетпесе де, бір-біріне жау болмай тарайтыны анық.

         Егер дауласушы тараптар бітімге келу, яғни медиация жолын таңдап, сотқа келмей-ақ, бір-бірімен татуласып, даулары оңынан шешіліп, туыстық, отбасылық қарым-қатынастары сақталып жатса, қоғамда дауласу, жанжалдасу қарқыны төмендесе, бізге одан асқан жетістік жоқ деп санауға болады деп есептеймін. 

Жаңақала аудандық

сотының төрағасы

Есжанов С.Р.

               

[xfvalue_img]

Жаңалықтарды бағалаңыз

  • Сіздің бағалауыңыз
Итоги:
Дауыс берген адамдар: 0

22 пікір

  1. аватар
    Billy 30 ноября 2023 03:58

    It is perfect time to make some plans for the future and it's time to be happy.
    I have learn this put up and if I may just I want to counsel you few fascinating things or tips.
    Perhaps you can write next articles referring to this
    article. I wish to read more issues about it!

    Have a look at my web site estrofem para comprar en España

  2. аватар
    Summer 19 мая 2024 14:26

    Wow that was unusual. I just wrote an very long comment but after I
    clicked submit my comment didn't appear. Grrrr... well I'm not
    writing all that over again. Anyhow, just wanted to say superb blog!


    Feel free to visit my web blog Janina

  3. аватар
    Rachele 13 сентября 2024 06:19

    до эры водолея какая была
    эра, сколько лет длится эра фармацевт
    деген не, фармацевтика
    деген не как завершить работу ncalayer?, нуц рк ncalayer для windows фразеологизмдер қазақша
    мысалдар, фразеологизм деген не

    Feel free to surf to my blog post - абай философиясындағы басты
    мәселесі

  4. аватар
    Danial 14 сентября 2024 18:18

    бауыржан момышұлы туралы қызықты деректер, бауыржан момышұлы
    туралы қызықты деректер орысша гүлмира ізбасханова сүйемін скачать, сені сүйем
    скачать қайрат нұртас терме 2022,
    керемет терме скачать акт инвентаризации рк,
    акт инвентаризации наличных денежных средств образец заполнения рк

    My webpage: балама хат идеясы

  5. аватар
    Don 23 сентября 2024 04:57

    жетінші қара сөз мағынасы, жетінші қара сөз қысқаша мазмұны хх кз, hh резюме баланың балабақшаға бейімделуі слайд, ерте жастағы баланың балабақшаға бейімделу
    кезеңдері как принять что ты не нужна мужчине, если мужчина не любит, как он себя ведет

    Here is my homepage: әдіскердің жұмыс жоспары

  6. аватар
    Lily 4 октября 2024 13:22

    можно ли оплатить кредит альфа-банка через каспий голд, оплатить кредит альфа-банк онлайн
    крестовина для детского кресла,
    крестовина для кресла астана қайныма тілек туған күн,
    туган кунге тилек курбыма арал мен өз
    мамандығымды жақсы көремін эссе
    ені,
    арал теңізі туралы қызықты мәліметтер

  7. аватар
    Bill 12 октября 2024 15:04

    құлыптасқа сурет салуға болама, кішкентай балаға зират басына баруға болама youniq kz,
    odezhda optom алдамұратова математика 6 сынып 2 бөлім, математика 6 сынып 2 бөлім гдз
    мемлекеттік қызмет тегін тамақтану, мемлекеттік қызмет
    көрсету процесін жетілдіру

    Take a look at my site - 75 школа астана новости

  8. аватар
    Lon 12 октября 2024 20:44

    13 қараша 1999 ж день победы эссе, 77 летие победы вов казахстан ата аналарға құттықтау
    сөз, ата анаға алғыс айту тақпақ нұрбақыт мінезі бір түрлі скачать, мінезі
    бір түрлі текст

    Have a look at my blog post :: жылдам оқу техникасы
    2 сынып

  9. аватар
    Mae 23 октября 2024 19:18

    балқаш көлінің басты ерекшелігі не, балқаш көлінің ұзындығы махаббат туралы көріністер, жалган махаббат
    туралы өлеңдер тауық және оның балапандары
    бізді қоршаған орта қмж 8 сынып, қоршаған орта ұйымдастырылған оқу қызметі

    my blog - ғылыми зерттеу әдістерінің жіктелуі

  10. аватар
    Oren 4 ноября 2024 03:00

    ищу работу редактором удаленно работа подработка для женщины в
    москве без опыта ремонт подъезда многоквартирного жилого дома время работы как
    начинать фриланс графическому дизайнеру

    Check out my blog программисты
    фрилансеры найти

Пікір қалдыру

Ваш e-mail не будет опубликован. Поля обязательны для заполненеия - *

  • bowtiesmilelaughingblushsmileyrelaxedsmirk
    heart_eyeskissing_heartkissing_closed_eyesflushedrelievedsatisfiedgrin
    winkstuck_out_tongue_winking_eyestuck_out_tongue_closed_eyesgrinningkissingstuck_out_tonguesleeping
    worriedfrowninganguishedopen_mouthgrimacingconfusedhushed
    expressionlessunamusedsweat_smilesweatdisappointed_relievedwearypensive
    disappointedconfoundedfearfulcold_sweatperseverecrysob
    joyastonishedscreamtired_faceangryragetriumph
    sleepyyummasksunglassesdizzy_faceimpsmiling_imp
    neutral_faceno_mouthinnocent
Кликните на изображение чтобы обновить код, если он неразборчив

Негізгі жаңалықтар

Логотип

Портал туралы

Ел мен әлем жаңалықтары!

© 2024 INFOZAKON. Барлық құқықтар сақталған.