Ресей әдеби қоғамдастығының мүшесі «Достық» орденімен марапатталды

Қазақстанның Ресейдегі Елшілігі қазақтың ұлы ақыны және ойшылы Абай Құнанбайұлының 175 жылдығына арналған «дөңгелек үстел» өткізді.

Іс-шара барасында Қазақстанның Елшісі Ермек Көшербаев Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес «Художественная литература» баспасының бас редакторы Георгий Пряхинге мемлекеттер арасындағы достық қатынастарды нығайтып, Абай мұрасын насихаттаудағы еңбегі үшін берілген II дәрежелі «Достық» орденін табыстады.

Өз сөзінде Елші Е. Көшербаев әдебиет әр адамның өмірінде ерекше орын алатындығын және ұлттың генетикалық кодын қалыптастыратын адам – ол жазушы екенін еске салды. «Осы тұрғыда, дәл қазір мәңгілік шындықты қарапайым халыққа түсінікті болатындай етіп көрсете білген Абайдың рөлін түсіну бүгінгі ұрпақтың міндеті және сол түсініктің бар екені қуантады», - деп жалғастырды Е. Көшербаев.

Г. Пряхин бұл жоғары награда үшін алғысын білдіріп, бұл оның өміріндегі бірінші орден екенін айтты. Ол Шығыс пен Батыс, Азия мен Еуропа арасындағы өркениеттердегі алшақтық анықталған кезде Абай дәл қазір әлем адамы лауазымына толық ие болып жатқанын айтты. «Оның шығармашылығында бейбітшілік пен тату көршілік туралы тақырып басқасынан басым», – деп атап өтті бас редакторы. «Елбасының ең жаһандық шешімі – Семей ядролық сынақ полигонын жабуы – Абайдың өзі өмір сүрген, жұмыс жасаған және көптеген жылдан кейін бұл шешімге әсер еткен Отанымен байланысты болуы кездейсоқ емес.

«Маған Абайдың халықпен сөйлесу форматы ұнайды. Ол онымен тең дәрежеде сөйлеседі. Ол сабақ береді, бірақ оқытпайды. Осыдан бір жарым ғасырдай бұрын жазылса да, мәтіні керемет, заманауи көрінісі таңқаларлық», – деп түйіндеді Г. Пряхин.

Тақырыпты жазушы, филология ғылымдарының докторы, «ЖЗЛ» сериясындағы «Абай» кітабының авторы Николай Анастасьев жалғастырды. Ол «Қара сөздерде» тәлімгерліктің жоқ екенін атады. Алайда, ол қалай Пушкиннің данышпан поэзиясын еуропалық тілдерге аудару мүмкін емес болса, солай Абайдың поэтикалық ұлылығы әлемде көпке танылмайды және жүзеге аспайды деп қынжылды. Осыған байланысты жазушы бұл 175-жылдық мерейтой Абай мұрасын зерттеуге түрткі болады деген сенім білдірді. «Негізгі міндет  – Абайды әлемдік мәдени ойкуменаның атмосферасына қайтару. Бұл жасалуы керек ең маңызды нәрсе», – деп қорытындылады Н. Анастасьев.

«Роман-газета» журналының бас редакторы Юрий Козлов әр халықтың тарихында ұлттың барлық даналығын жинақтап, оның ғасырлар бойғы рухани көкжиегін анықтайтын жеке адамдар болатынын еске түсірді: Германияда бұл Гете, Ресейде – Пушкин, Қазақстанда – Абай. Оның пікірінше, Абайдың данышпандығы оның дала тұрғынының жан дүниесін әлемге ашып, қазақ ұлтын қалыптастырғанның бәрін бойына сіңіруінде. «Абай заманауи, оны оқу - әрбір ойланушы адамның мерекесі, оған шексіз оралуға болады. Бұл адамдарға адам болып қалуға көмектесетін ескірмейтін даналық», – деп атап өтті.

«Дөңгелек үстел» аясында «Абайды тану – өзін-өзі тану» жинағының тұсаукесері өтті. Әсем суреттермен безендірілген басылымда керемет әдебиет танушы Виктор Шкловский аударған «Абайдың Қара сөздері», орыс және қазақ филологтары Абай шығармашылығының Пушкин, Толстой, Достоевский шығармаларымен сабақтастығы туралы ой бөліседі. Оған қоса, Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының директоры Тұрдықұл Шанбайдың көмегімен жинақталған ойшыл өмірінің әр түрлі фактілері туралы шағын очерктер сериясы да бар. Кітап қыркүйек айында 1000 дана болып басылып, келесі аптада Мәскеудегі халықаралық кітап көрмесінде ұсынылады деп күтілуде.

Кездесуді қорытындылай келе, оның қатысушылары Абайдың әлемдік мәдени ойкуменаның атмосферасына оралуы туралы идеяны қолдады. Ортақ пікір бойынша, болашақ зерттеушілердің алдында көп нәрсе туралы айтылған ұлылықты аудару және әңгімелеу ғана емес, сол дәуірге ену, Абай кіммен сөйлескенін, кіммен оқығанын, немен байланысқанын зерттеу қажет, содан кейін қазіргі заманға оралу керек. Сонымен, қазақтың ұлы классигінің мұрасын түсінуде жаңа бағыт ашылады деп шешіп, талқылау барысында елдер арасындағы әдеби көпір ретінде қызмет ететін біртұтас Еуразиялық баспа құру ұсынылды.