ТҰРҒЫН ҮЙ ҚҰРЫЛЫСЫНА КЕПІЛДІК БЕРУ ҚОРЫ ТУРАЛЫ

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 26 тамыздағы № 479 қаулысымен АҚ «Қазақстанның ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры» Тұрғын үй құрылысына кепілдік беру қоры (бұдан әрі - Қор) болып белгіленді.

Үлескерлердің құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында заңнамалық базаны жетілдіру және тұрғын үй ғимараттарын салу кезінде халықтың үлестік қатысуына байланысты қатынастарды неғұрлым тиімді реттеуге бағытталған үлестік салымдарға кепілдік берудің жаңа тетігін әзірлеу талап етілді.

Сонымен, 2016 жылғы 7 сәуірде «Тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы» Заң (бұдан әрі - Заң) қабылданып, 2016 жылғы 10 қазанда күшіне енді.

Заң күшіне енген сәттен бастап Қор өз қызметін бастады, бұл кепілдік жағдайы туындаған кезде құрылыстың аяқталуына және тұрғын үйдің үлесін үлескерлерге беруге кепілдік береді.

Осылайша, Қорды құрудың мақсаты тұрғын үй құрылысына үлестік қатысуға кепілдік беру арқылы тұрғын үй құрылысының тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.

Қазақстанда үлестік салымдарға кепілдік беру тетігін әзірлеу кезінде үлестік тұрғын үй құрылысының халықаралық тәжірибесін зерделеу жөніндегі жұмыс жүргізілді, үлескерлер құралдарын қорғау тетіктерінің әртүрлі қолданыстағы практикалары, артықшылықтары мен кемшіліктері егжей-тегжейлі зерделенді.

Процесс Құрылыс салушы бір жобаны іске асыратын Уәкілетті компанияны құрған кезде басталады, жарғылық капиталды кепілді жағдайға арналған резервті ескере отырып, өз қаражаты есебінен толықтырады.

Құрылыс салушы Уәкілетті компаниямен бірге Қорға өтінім береді. Осы кезеңде Қор құрылыс салушының тәжірибесі мен қаржылық көрсеткіштері бойынша қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестігіне тексеру жүргізеді.

Қарау қорытындылары бойынша оң қорытынды жасалған жағдайда Қор, Құрылыс салушы және Уәкілетті компания арасында Қордың кепілдігін беру туралы шарт жасалады.

Сонымен қатар, Қор құрылыс-монтаждау жұмыстарының барысын және қаражаттың мақсатты пайдаланылуын мониторингілеу және бақылау үшін, сондай-ақ кепілдік жағдайды анықтау үшін инжинирингтік компаниямен шарт жасасады.

Кепілдік жағдай деп мыналарды түсіну керек:

1) тұрғын ғимаратты пайдалануға беру мерзімін бұзу;

2) ақшаны мақсатсыз пайдалану;

3) заңды күшіне енген сот шешімімен белгіленген құрылыс салушының дәрменсіздігі.

Жасалған шарт негізінде Уәкілетті компания үлескерлердің қаражатын тартады және құрылыс жұмыстарын жүргізеді.

Тетікті іске асыру тұтастай алғанда үлескерлер үшін де, инвесторлар үшін де құрылыс саласының инвестициялық тартымдылығын қамтамасыз етеді: құрылыс саласының ашықтығы мен құрылыс салушылардың жауапкершілігі артады.