Әлеуметтік серіктестер еңбек қауіпсіздігі саласындағы халықаралық стандарттарды енгізуді жақтайды

Бүгін 12 желтоқсанда Астанада Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы Халықаралық еңбек ұйымымен бірлесіп ұйымдастырған дөңгелек үстел жұмысы жалғасты.

Көшбасшылар, халықаралық сарапшылар, Парламент депутаттары және мемлекеттік органдардың, жұмыс берушілер мен ғылыми қоғамдастықтың өкілдері Қазақстанның көмір өнеркәсібінде қауіпсіз және салауатты еңбек жағдайларын қамтамасыз ету үшін халықаралық еңбек стандарттарын сақтау мәселелерін талқылады.

Іс-шараны аша отырып, Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы төрағасының бірінші орынбасары Мұхтар Тінікеев түрлі алаңдарда кәсіподақтар бірнеше рет еңбек заңнамасы мен еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нормалардың сақталуын бақылауды және қадағалауды күшейту, жабдықтар мен технологияларды жаһандық жаңғырту қажеттілігі, халықаралық стандарттарды ратификациялау және оларға сәйкес Қазақстан заңдарын жүргізу бойынша нақты ұсыныстарды айтқанын атап өтті.

«Сондықтан бүгін дөңгелек үстел аясында біз еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, қоғамдық бақылау, еңбек инспекциясы және өнеркәсіптік қауіпсіздік арқылы мемлекеттік реттеу саласындағы қадағалау жүйесін жетілдіруге, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарын орындамағаны үшін жауапкершілікті арттыруға қатысты проблемалық мәселелерді талқылаймыз. Біз осындай беделді қауымдастықты халықаралық стандарттарды, оның ішінде «Шахталардағы еңбек қауіпсіздігі және гигиена туралы» ХЕҰ-ның №176 Конвенциясын ратификациялау үдерісін ілгерілету шараларын әзірлеуге шақырдық», - деп атап өтті Мұхтар Тінікеев.

Халықаралық сарапшы – SECTOR/MME, ХЕҰ өңдеу өнеркәсібі, тау-кен өнеркәсібі және энергетика тобының басшысы Каспер Эдмондс бүгінде Қазақстанның әлеуметтік серіктестерінің алдында тұрған үш негізгі міндетті атады. Оның айтуынша, 176-конвенцияны ратификациялау, инспекциялық қызметтерді үйлестірудің негізгі халықаралық стандарттарын енгізу және жақын арада тау-кен металлургия кешенін дамытудың ортақ көзқарасын әзірлеу қажет.

Еңбек қауіпсіздігі тақырыбын жалғастыра отырып, ҚР ЕХӘҚМ еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты бас директорының м.а. Әлімжан Бекмағамбетов 2030 жылға дейінгі қауіпсіз еңбек тұжырымдамасының жобасын қысқаша таныстырды.

«ҚР Кәсіподақтар федерациясының өкілдері құжатты әзірлеуге белсенді қатысып, Концепция жобасында ескерілген сындарлы ескертулер мен ұсыныстар енгізді. Бүгінгі таңда тұжырымдамада 4 негізгі міндет қарастырылған: еңбекті қорғау басқармасының ұлттық жүйесін жетілдіру; экономикалық ынталандыру; оқыту және ғылымды дамыту арқылы кадрлық әлеует. 187-конвенция елдегі Тұжырымдаманы әзірлеудің маңызды алғышарттарының бірі болды.Біздің институт жүргізетін ғылыми зерттеулер стратегиялық міндеттерді шешуге бағытталған. Тұжырымдаманы жұмыс берушілерден сынақтан өткізуге тау-кен металлургия өнеркәсібі қауымдастығы өз алаңын ұсынды және қазір "Қазақмыс корпорациясы" АҚ - да пилоттық жобасы іске асырылуда», - деп атап өтті спикер.

Әлімжан Бекмағамбетов атап өткендей, тұжырымдаманы іске асыру 2024 жылдан басталады. Оның шеңберінде кәсіптік тәуекел дәрежесі бойынша кәсіпорындардың Цифрлық картасы іске қосылады.

Шығыс Еуропа, Орталық Азия және Кавказ, IndastriALL жаһандық одағының өңірлік хатшысы Вадим Борисов өз кезегінде әлеуметтік-еңбек және инвестициялық саясатты іске асырудағы басымдық әлеуметтік әріптестіктің барлық тараптары үшін жұмысшылардың құқықтары болып қалуы керектігін атап өтті.

Оның айтуынша, үкіметтің, жұмыс берушілер мен кәсіподақтардың міндеті – еңбекақы төлеу мәселелерін реттеуге, қауіпсіз жұмыс ортасын құруға және инспекциялық құрылымдар тарапынан бақылауды күшейтуге ықпал ететін тиімді әлеуметтік диалог құру.

ЕХӘҚМ Еңбек және әлеуметтік қорғау Комитетінің еңбек жағдайлары және еңбекті қорғау басқармасының басшысы Сәрсен Дүйсенов бақылау саласындағы ағымдағы ахуал туралы айта келе, Үкімет еңбек инспекциясы қызметін бейінді министрліктің қарамағына қайтаруды қолдайтынын, өйткені қазіргі уақытта еңбек жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың толыққанды жұмысы үшін адам және қаржылық ресурстар да жетіспейтінін атап өтті.

Өнеркәсіптік кәсіпорындардағы қадағалау тақырыбын ҚР ТЖМ өнеркәсіп комитетінің тау-кен металлургия өнеркәсібіндегі мемлекеттік бақылау және қадағалау басқармасының басшысы Эрик Құрымбаев жалғастырды. Ол тау-кен құтқару қызметтерінің қызметіндегі түйткілді мәселелері бойынша сөз сөйледі.

Оның айтуынша, елімізде 2018 жылы жеке ұйымдарға берілген 47 әскерилендірілген құтқару қызметі жұмыс істейді. Оның айтуынша, ведомство оларды мемлекет қарамағына қайтарудың бірнеше нұсқаларын қарастырды, бірақ бұл бір күндік мәселе емес және елеулі қаржылық шығындарды талап етеді. 

Алайда, ҚРКФ сараптамалық кеңесінің мүшесі, Maqsut Narikbayev University қауымдастырылған профессоры Муслим Хасеновтың пікірінше, 30 жыл ішінде Қазақстан Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында тиімді бақылау жүйесін құрған жоқ. Ол Қазақстанда 1997 жылға дейін қолданыста болған, Үкімет деңгейінде мәртебесі бар және Ел Президентінің тікелей бағынысындағы мемлекеттік тау-кен техникалық қадағалау жүйесін қалпына келтіруді ұсынды.

"Негізгі міндеттері: техникалық қауіпсіздік саласында бірыңғай мемлекеттік саясатты жүргізу, ағымдағы және перспективалы мемлекеттік ғылыми-техникалық бағдарламаларды әзірлеу және жүзеге асыру, кәсіпорындар мен ұйымдарда авариялылық пен жарақаттанудың алдын алу болып табылатын өнеркәсіпте қауіпсіз жұмыс жүргізуді қадағалау және тау – кен қадағалау жөніндегі Қазақстан Республикасының мемлекеттік комитетін қалпына келтіру қажет", - деп атап өтті Муслим Хасенов.

Оның айтуынша, халықаралық стандарттарды қабылдаумен қатар, қолданыстағы заңнаманы Еңбек адамының мүдделеріне бағыттау қажет.

Іс - шараның негізгі тақырыбына орала отырып, Maqsut Narikbayev University қауымдастырылған профессоры Никита Лютов Қазақстанда ХЕҰ-ның 25 Конвенциясы ратификацияланғанын, бірақ олардың барлығы қазіргі уақытта сақталмайтынын, оның ішінде еңбек инспекциясы туралы 81, 129-конвенцияларын атап өтті.

Сонымен қатар, әлеуметтік-еңбек саласындағы заңнамалық бастамалар туралы ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Екатерина Смышляева айтып берді. Депутат атап өткендей, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі заңнамалық бастамалар стандарттар саласындағы талаптарды, мемлекеттік бақылауды күшейту, айыппұл санкцияларын ұлғайту және өндірісте денсаулығын жоғалтқан қызметкерлерге төлемдерді қамтамасыз ету арқылы жұмыс берушіні ынталандыру нысандарын ұсынған заңның жаңа жобасында көрсетілген.

Өз кезегінде, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Арман Қалықов еңбек саласындағы заң жобалары бойынша кәсіподақтармен бірлесіп жұмыс істеудің маңыздылығын атап өтті.

Көмір саласының кәсіби көшбасшылары Марат Миргаязов, Евгений Буслаев және Андрей Лукин жұмыс берушіні өз пайдасының бір бөлігін өндірісті жаңғырту, жабдықты жаңарту және қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету жөніндегі инвестициялық жобаларға бағыттауға мәжбүр ететін заңнамалық нормаларды қабылдау қажет екенін атап өтті. Олар Қазақстанның 176-Конвенцияны тезірек ратификациялауын қолдады. Жұмыс берушілер тарапының өкілі - "Парасат" кәсіпкерлер Альянсы " ЗТБ басқарма төрағасы Олег Пак Кәсіподақтар федерациясына көмір химия өнеркәсібін дамыту жөніндегі жобаны әзірлеуге және ілгерілетуге жәрдемдесу туралы өтінішпен жүгінді.

Қазақстандағы еңбек саласындағы түйткілді мәселелеріне өзінің көзқарасымен еңбек инспекциясы және еңбек заңнамасын сақтау жөніндегі халықаралық сарапшы - техникалық маман еңбек инспекциясы, еңбек қауіпсіздігі және гигиенасы бөлімі (Labadmin/OSH) Антонио Сантос бөлісті.

Оның пікірінше, Қазақстан 81 және 129 конвенциялардың талаптарына сәйкес ұлттық заңнаманы келтіру арқылы еңбек инспекциясы жүйесінің тиімділігін арттыру жөнінде шаралар қабылдауы, сондай-ақ еңбекті қорғау саласындағы кәсіпорындарды тексеруге заңнамалық шектеулерден бас тартуы қажет.

Дөңгелек үстел жұмысын қорытындылай келе, оның ұйымдастырушылары мен қатысушылары бірлескен консультацияларды жалғастыруға, халықаралық стандарттарды ілгерілетуге және көмір өнеркәсібі кәсіпорындарында лайықты еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге жәрдемдесуге бейілділігін растады. 

"Халықаралық еңбек ұйымы - қазіргі заманғы әлемдік еңбек стандарттарын ілгерілету ісіндегі біздің сенімді серіктесіміз. ХЕҰ тарапынан техникалық және консультациялық қолдау конвенцияларды ратификациялау және оларды қазақстандық тәжірибеде қолдану процесінде кәсіподақтар мен әлеуметтік әріптестер үшін маңызды", - деп атап өтті Мұхтар Тінікеев.

SECTOR/MME, ХЕҰ өңдеу өнеркәсібі, тау-кен өнеркәсібі және энергетика тобының басшысы Каспер Эдмондс Халықаралық еңбек ұйымы алдағы уақытта да қызметкердің, кәсіпорынның және мемлекеттің игілігі үшін әлеуметтік-еңбек қатынастарын дамытуға қолдау көрсететініне сендірді. 

ҚР Кәсіподақтар федерациясының медиаорталығы