Салықтың артық төленген сомасын қалай қайтаруға болады?

Маңғыстау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті салықтың, бюджетке төленетін төлемнің артық төленген сомасын қайтару тәртібін, сондай-ақ артық төленген соманы басқа салықтардан қарыздарды өтеу тәртібі бойынша түсіндіреді.

Салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың төленген сомасын қайтару салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың артық төленген Сомасы болған кезде жүргізіледі.

Салық кодексінің 101-бабының 1-тармағына сәйкес бюджетке төленген (өндіріп алынған) салықтың (қосылған құн салығын қоспағанда), бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың артық төленген (өндіріп алынған) сомасы (есептелген және қайтарылған соманы шегергенде) арасындағы оң айырма болып табылады салықтың (қосылған құн салығын қоспағанда), бюджетке төленетін төлемнің, есепке жатқызуды және (немесе) қайтаруды жүргізу күніне өсімпұлдың осы түрі бойынша есептелген, есептелген (минус азайтылған) сомалармен толықтырылады.

Салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың артық төленген сомасын есепке жатқызуды және (немесе) қайтаруды жүргізуге арналған салықтық өтініш ҚР Қаржы министрінің 2018 жылғы 12 ақпандағы № 160 «Салық өтініштерінің нысандарын бекіту туралы» бұйрығына 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жүргізіледі. Өтініш электронды түрде «Салық төлеушінің кабинеті» МКК web-қосымшасы, «Электрондық үкімет» (egov.kz) портал арқылы, салық әмияны (жеке тұлғалар үшін) – «e-Salyq Azamat» мобильді қосымшасы арқылы, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ арқылы қағаз түрінде беріледі.

Салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың артық төленген сомасын қайтару салық төлеушінің салық өтінішінде көрсетілген банктік шотына салық берешегі бюджетке болмаған кезде мемлекеттік кірістер органында салық өтініші тіркелген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

Салық берешегі болған кезде мемлекеттік кірістер органы есепке жатқызуға салықтық өтініш бермей, салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың артық төленген сомасын қолда бар салық берешегін өтеу есебіне есепке жатқызуды жүргізеді.

Салық төлеушінің салықтық өтінішінсіз салықтың, бюджетке төленетін төлемнің, өсімпұлдың артық төленген сомасын есепке жатқызу бірінші кезекте артық төленген сома қалыптасқан салық және төлем түрі бойынша өсімпұлды өтеу есебіне, содан кейін салықтар мен төлемдердің басқа түрлері бойынша берешекті өтеу есебіне; осы және басқа мемлекеттік кірістер органдарда салықтар мен төлемдердің басқа түрлері бойынша өсімпұлдарды өтеу есебіне жүргізіледі.

Артық төленген салық, бюджетке төленетін төлем, өсімпұл сомасының қалдығы көрсетілген есепке жатқызуды жүргізгеннен кейін қайтарылуға жатады. 

Мемлекеттік баждың төленген сомасын қайтару ерекшеліктері     

Заңды маңызы бар іс-әрекеттер жасағаны үшін, оның ішінде уәкілетті мемлекеттік органдар немесе лауазымды адамдар құжаттарды (олардың көшірмелерін, телнұсқаларын) берумен байланысты бюджетке төленетін төлем Мемлекеттік баж болып табылады.

Мемлекеттік баж төлеушілер және олар есептеген мемлекеттік баж сомалары туралы ақпаратты уәкілетті мемлекеттік органдар немесе лауазымды адамдар мемлекеттік кіріс органына береді.

Салық кодексінің 101-бабы 1-тармағының үшінші абзацына сәйкес төленген сомалар, оның ішінде мемлекеттік баж-тиісті уәкілетті мемлекеттік орган электрондық база арқылы немесе қағаз түрінде оның іс-әрекеттерін жасамау фактісін растаған жағдайда (оның ішінде салық төлеушінің тиісті құжаттарды бергенге дейін іс-әрекеттер жасаудан бас тартуы нәтижесінде) артық төленген болып танылады.    

Салық кодексінің 108-бабының 3-тармағына сәйкес мемлекеттік баждың артық төленген сомасын қайтаруды мемлекеттік кірістер органы салық төлеуші ұсынған салықтық өтініштің және қайтарудың заңдылығын растайтын тиісті мемлекеттік органның құжатының негізінде жүргізеді.

Пайдасына іс бойынша тарап болып табылатын мемлекеттік мекемеден мемлекеттік бажды өндіріп алу туралы сот шешімі өткен салық төлеушіге мемлекеттік баж сомасын қайтаруды мемлекеттік кірістер органы салық төлеуші ұсынған салық өтініші және заңды күшіне енген сот шешімі негізінде жүргізеді.

Мемлекеттік баждың артық төленген сомасын қайтаруды мемлекеттік кірістер органы қайтаруға салықтық өтініш берілген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жүргізеді.

Бұл ретте мемлекеттік баждың артық төленген сомасын қайтаруға арналған құжаттар мемлекеттік баждың осындай сомасы бюджетке төленген күннен бастап үш жылдық мерзім өткенге дейін мемлекеттік кірістер органына ұсынылуға тиіс.

Алу үшін мемлекеттік баж төленетін заңды маңызы бар іс-әрекеттер мен құжаттарды беруді уәкілетті мемлекеттік органдар жүргізетіндігіне, сондай-ақ мемлекеттік бажды төлеген адамдар заңдық маңызы бар баж жасаудан бас тартқан жағдайда мемлекеттік бажды қайтару үшін төлем құжатында төлем туралы егжей-тегжейлі ақпарат көрсетілмеуіне байланысты іс-әрекеттер немесе құжатты алудан бастап осы заңды маңызы бар әрекетті жасайтын органға жүгінуге дейін, уәкілетті мемлекеттік органдардан растайтын құжаттарды ұсыну талап етіледі.

Талапкер талап қоюдан бас тартқан, талапкер өз талаптарын азайтқан, сот бұйрығының күші жойылған жағдайларда мемлекеттік баж қайтарылмайды.