Ақпарат 2022 жылдың 5 айында кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың профилактикасы бойынша

2022 жылдың 5 айында Жамбыл облысы ІІБ ювеналды полиция бөлімшелерімен кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтар мен қылмыстар профилактикасының тиімділігін арттыруға бағытталған іс-шаралар кешені жүзеге асырылды.

Осылайша, ішкі істер органдарына түрлі құқық бұзушылықтар үшін 3353 кәмелетке толмаған бала жеткізілді. 210 жасөспірім және 139 қолайсыз отбасы есепке алынды. Құқық бұзушылықтарды бірнеше рет жасағаны үшін девиантты мінез-құлықты балалар мен жасөспірімдерге арналған 8 кәмелетке толмаған мектепке анықталды, 38 ата-ана немесе оларды алмастыратын адамдар ата-ана құқықтарынан айырылды. Есепте барлығы 258 жасөспірім тұр.

Өткен кезеңде 1028 бірлескен рейдтер өткізілді, оның ішінде жастар мен жасөспірімдер шоғырланған орындарды тексеруге бағытталған 598 мектеп рейдтік іс - шаралары барысында әкімшілік құқық бұзушылық үшін - 3343 жасөспірім, оның ішінде спирттік ішімдіктерді пайдаланғаны үшін - 6, бұзақылық - 23, оқудан жалтарғаны, қаңғыбастық және қайыр сұрағаны үшін-303 кәмелетке толмаған (кәмелетке толмаған) адам жеткізілді.оның ішінде барлығы КБО - ға орналастырылды), түнгі уақытта қадағалаусыз қалғаны үшін-2827, жүргізілген рейдтік іс-шаралар кезінде 24 жағдайда спирттік ішімдіктерді пайдалануға жол берілмеді. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына барлығы 308 жасөспірім орналастырылды.

Рейдтік іс-шаралар барысында мүлдем төзбеушілік анықталып, әкімшілік жауапкершілікке тартылды:

- ҚР ӘҚБтК-нің 127-бабы бойынша балаларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін-97,

ҚР ӘҚБтК-нің 132-бабы бойынша кәмелетке толмағандардың түнгі уақытта ойын-сауық мекемелерінде болуына жол берген иелері мен әкімшілері-109,

- ҚР ӘҚБтК-нің 442-бабы 1-бөлігі бойынша ата-аналары балаларының түнгі уақытта ойын-сауық мекемелерінде болғаны үшін-161,

- ӘҚБтК-нің 200-бабы бойынша алкоголь өнімдерін сату ережелері туралы заңнаманы бұзғаны үшін - 59,

- ӘҚБтК-нің 133-бабы бойынша кәмелетке толмаған сатушылардың темекі өнімдерін сатқаны үшін-5,

- ӘҚБтК-нің 423-1-бабы бойынша 21 жасқа дейінгі адамдарға темекі, кальян бұйымдарын және электрондық сигареттерді сатқаны үшін- 1,  

- ҚР ӘҚБтК-нің 442-бабы 2-бөлігі бойынша кәмелетке толмағандардың заңды өкілдерінің еріп жүруінсіз түнгі уақытта тұрғынжайдан тыс жерде болғаны үшін-2666.

Талдауға сәйкес, 2022 жылдың 5 айының қорытындысы бойынша кәмелетке толмағандардың қатысуымен жасалған қылмыстарда 2,7% - ға немесе 36-дан 35-ке дейін төмендеу тіркелді.

Олардың ішінде теріс қылықтар бойынша 100,0%-ға немесе 1-ден 0-ге дейін, онша ауыр емес қылмыстар бойынша 75,0% - ға немесе 8-ден 2-ге дейін, ауырлығы орташа қылмыстар бойынша 12-ден 11-ге дейін, 8,3% - ға, аса ауыр қылмыстар бойынша 100,0% - ға немесе 3-тен 0-ге дейін.

Сонымен қатар, ауыр қылмыстардың 12-ден 22-ге дейін, 83,3% - ға өсуі тіркелді.

Қылмыс түрлері бойынша кісі өлтіру фактілері 3-тен 0-ге дейін, 100,0% - ға, тонау 6-дан 0-ге дейін, 100,0% - ға, есірткіге байланысты қылмыстар 1-ден 0-ге дейін, 100,0% - ға, өзге де қылмыстар (денсаулыққа орташа зиян) 12-ден 2-ге дейін, 83,3% - ға азайды.

Сонымен қатар ауыр дене жарақатын салу фактілері 0-ден 2-ге дейін, 200,0% - ға, бөтен мүлікті ұрлау 8-ден 23-ке дейін, 187,5% - ға, бұзақылық 3-тен 5-ке дейін, 66,6% - ға өскені тіркелді.  

Алаяқтық, автокөлікті айдап әкету және қаруды заңсыз сақтау фактілерінің саны бірдей болып қалады - әрқайсысында 1-ден 1-ге дейін.

Өсу бойынша анықтама:

Статистикаға сәйкес, денсаулыққа ауыр зиян келтірудің 2 фактісінің бір фактісі ауыспалы болып табылады, яғни 2021 жылдың желтоқсан айында жасалған факт ағымдағы жылы өндіріспен аяқталды. Аталған фактілер қалалық басқарма мен 2-ші полиция бөлімінің аумағында орын алды.

Бұзақылық фактілері бойынша-5 фактінің 4-і өтпелі болып табылады (2021 жылғы қараша мен желтоқсан). Сонымен қатар, бұзақылықтың 2 фактісі бойынша істер кейіннен тоқтатылып, тек 3 іс сотқа жіберілді. Бұзақылық фактілері ОП-2 - 2, Жуалы - 2 және Қордай - 1 аудандарында тіркелген.

Көп эпизодты қылмыстар да рөл атқарды. Тараз қаласының қант зауыты кентінің аумағында топтық төбелестің бір оқиғасы бойынша 106-бап (денсаулыққа ауыр зиян келтіру) және 293-бап (бұзақылық) бойынша 2 іс қозғалды.

Екі жақты төбелестің бір оқиғасы бойынша Жуалы ауданында 293-бап (бұзақылық) бойынша 2 іс қозғалды, яғни әрбір қатысушыға жеке-жеке олардың біреуі кейіннен тоқтатылды.   

Көрсетілген фактілер бойынша (Тараз қаласы және Жуалы ауданы қант зауыты кенті аумағындағы төбелес) қызметтік тергеу жүргізіліп, оның қорытындысы бойынша 8 қызметкер тәртіптік жауапкершілікке тартылды.   

Бөтеннің мүлкін ұрлау бойынша-23 істің 5-і тоқтатылды, 2 іс 2020 және 2021 жылдардан бастап өтпелі болып табылады.

Бөтеннің мүлкін ұрлаудың өсуі, ең алдымен, жәбірленушілер мен ұсталған адамдардың гетерогенді әлеуметтік жағдайына байланысты болды, қылмыс субъектілері өздерінің қаржылық жағдайларын жақсартудың басқа әдісін көрмеген кезде. 

Топтық қылмыстардың саны 13-тен 13-ке дейін, бұрын қылмыс жасағандар арасында 1-ден 3-ке дейін, 200,0% - ға тең.

Қылмыстық жауапкершілікке тартылған кәмелетке толмағандар бойынша өсім 31-ден 35 адамға дейін, 12,9% - ға, оның ішінде жалпы білім беретін мектептердің оқушылары бойынша 6-дан 11-ге дейін, 83,3% - ға, ЖОО студенттері бойынша 1-ден 0-ге дейін, 100,0% - ға құрады. Колледж студенттері бойынша 13-тен 12-ге дейін, 7,7% - ға, жұмыс істемейтін және оқымайтын оқушылар бойынша 12-ден 11-ге дейін, 8,3% - ға төмендеу.

Жеке түрлердің өсуі және тұтастай алғанда жасөспірімдер қылмыстары туралы айта отырып, бұл қылмыстардың негізгі себептерінің бірі, ең алдымен, жасөспірімдер тәрбиеленетін отбасылардың материалдық деңгейінің төмендігі, моральдық Қағидалардың төмендеуі, әлеуметтік желілердегі агрессияны насихаттау, ата-аналардың өз балалары үшін жауапкершілігінің болмауы екенін атап өткен жөн.

Жоғарыда айтылғандай, егер қылмыстық жауапкершілікке тартылған колледж студенттерінің, сондай-ақ жұмыс істемейтін және оқымайтын жасөспірімдер бойынша төмендеу тіркелген болса, онда мектеп оқушылары бойынша өсім 83,3 пайызды (6-дан 11-ге дейін) құрады, алайда, талдауға сәйкес, қылмыстарды жасөспірімдер мектептер мен колледждердің аумағынан тыс жерде жасағанын атап өткен жөн оқудан тыс уақытта, аймақтық инспекторлар қазір әкімшілік учаскелер аумағында, бекітілген оқу орындарына тұрақты барып, жұмыс жүргізеді, бірақ кейін, жасөспірімдер ата-аналарының қарауымен үйіне қайтып келгенде, олардың қылмыс жасауына жол беріледі.

Аудандар бөлінісінде өсім ББ-1-ден 9-дан 11-ге дейін, 22,2% - ға, ББ-2-ден 3-тен 4-ке дейін, 33,3% - ға, Жуалы 0-ден 3-ке дейін, 300,0% - ға және Сарысу 1-ден 5-ке дейін немесе 400,0% - ға жіберілді.

Бұл ретте 35 фактінің жалпы санынан 9 факт ағымдағы жылы өндіріспен аяқталған ауыспалы қылмыстық істерге (2021 жылғы қаңтар, қазан, қараша және Желтоқсан айларынан 8 іс, 2020 жылдан бастап 1 іс) жатады.

Жасөспірімдер қылмысының алдын алу шараларынан басқа, кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыстардың, оның ішінде жасөспірімдердің жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыстардың алдын алу бойынша жұмыстар жүргізілді.

2022 жылдың 5 айында кәмелетке толмағандарға қатысты 67 қылмыс (5 айға) тіркелді. 2021 ж. - 73), оның ішінде зорлау-2 (5 айға. 2021 ж. - 1), нәпсіқұмарлық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттері-3 (5 айға. 2021 ж. - 3), 16 жасқа толмаған адаммен жыныстық қатынас-6 (5 айға). 2021 ж. - 13), жас балаларды азғындату-1 (5 айға. 2021 ж. - 5).

Анықтама: жоғарыда келтірілген талдаудан көрініп тұрғандай, зорлау фактілері 1-ден 2-ге дейін немесе 100,0% - ға өсті%,

3-тен 3-ке дейін жыныстық сипаттағы зорлық-зомбылық фактілері Ерте күйінде қалды,

Бұл ретте 16 жасқа толмаған адаммен жыныстық қатынас 13-тен 6-ға дейін немесе 53,8% - ға, жас балалардың азғындауы 80,0% - ға немесе 5-тен 1-ге дейін төмендеді.

Тіркелген жағдайларды талдау жоғарыда аталған қылмыстарды жасау, ең алдымен, халықтың жұмыссыз бөлігінің өсуімен (көп жағдайда қылмыс субъектілері жататын), интернет-желілердің қол жетімділігімен, ата-аналар тарапынан өз балаларының (мектептер мен колледждерде оқитын қыздардың) қауіпсіздігі мәселесіне аз көңіл бөлуімен, олардың байланыстарын жеткіліксіз бақылаумен байланысты екенін көрсетті және бос уақыт.

Зорлаудың 2 фактісінің 1-уі туысқандары арасынан (басқа қаладан қонаққа келген немере ағасы) жасөспірім тұрған үйде орын алды, 1 факт бойынша жәбірленушінің өгей әкесі күдіктенген, бірақ факт расталмады, осыған байланысты ол тоқтатылуға жатады.

Жыныстық сипаттағы зорлық-зомбылықтың 2 фактісі бойынша екеуін де жәбірленушінің жақын ортасындағы адамдар жасаған (1 таныс, 1 көрші).

16 жасқа толмаған адамдармен жыныстық қатынастың 5 фактісінің барлығы бұрын таныс адамдармен өзара келісім бойынша болды.

        1 бұзу фактісі оқытушы тарапынан болды.

Барлық жыныстық қылмыстар бойынша жәбірленушілердің отбасылары туралы мәліметтерді талдау көрсеткендей, жәбірленушілердің 45,4% - ы (белгіленген 11 кәмелетке толмаған жәбірленушінің 5-і) толық емес отбасыларда тұрады, 1 жәбірленуші отбасынан тыс тәрбиеленеді. Сонымен бірге, бұл отбасылардың сипаттамалары алкогольдік ішімдіктерді теріс пайдалануды немесе заңды өкілдер тарапынан қоғамға қарсы өмір салтын көрсетпейді. Бірде-бір жағдайда күдіктілер бұрын қылмыстық жауапкершілікке тартылмаған.

Бұл ретте тергеуде анықталған 9 күдіктінің 44,4% - ы немесе 4-уі кәмелетке толмағандар болып табылады (ҚР ҚК 122-бабы бойынша 3-уі және ҚР ҚК 120-бабы бойынша 1-уі). Күдіктілердің негізгі жасы 15-тен 51 жасқа дейін, 5 ересек адамның ішінен 4 орта білімді, 1 жоғары, кәмелетке толмағандардың ішінен 2 орта білімді, 2 мектеп оқушысы.

Ұсталғандардың ішінен мас күйінде қылмыс жасаған бірде-бір адам жоқ. 

Осыған ұқсас фактілердің алдын алу және оларға жол бермеу мақсатында есепті кезеңде прокуратура, білім беру және денсаулық сақтау органдарымен 1000-нан астам бірлескен рейдтер өткізілді, оның ішінде 590-нан астамы мектептерде және оларға іргелес аумақтарда.

Өткізілген іс - шаралар барысында 3300 - ден астам әкімшілік құқық бұзушылық анықталды, оның ішінде кәмелетке толмағандардың ойын - сауық мекемелерінде болуына жол бергені үшін - 161, 21 жасқа дейінгі тұлғаларға темекі өнімдерін сатқаны үшін-1, кәмелетке толмаған сатушылардың темекі өнімдерін сатқаны үшін-5, алкоголь өнімдерін сатқаны үшін-21 жасқа дейінгі тұлғаларға-97, кәмелетке толмағандардың түнгі уақытта темекі шекпейтін орындарда болғаны үшін тұрғын үй - 2666.

Бүгінгі таңда жасөспірімдердің өз-өзіне қол жұмсауы маңызды мәселе болып табылады.

Әкімдіктермен, Денсаулық сақтау және білім беру органдарымен бірлесіп, суицидтің алдын алу бойынша жалпы білім беретін және арнаулы орта оқу орындарында 78 дәріс өткіздік.       

Ағымдағы жылдың 5 айының қорытындысы бойынша өзіне-өзі қол жұмсау фактілерінің өсуі тіркелді (7-ден 7-ге дейін, оның ішінде аяқталған 3-тен 5-ке дейін, әрекет 4-тен 2-ге дейін).

Анықтама: 2022 жылдың қаңтар-мамыр айларында 7 бала өзіне – өзі қол жұмсау фактілерін жасады, оның ішінде мектеп оқушылары - 4 және колледж студенттері-3.

Аталған мән-жайларды, сондай-ақ өткізілетін іс-шаралардың маңыздылығын ескере отырып, алдағы уақытта осы бағыттағы жұмыс белсенді түрде жалғасатынын атап өткім келеді.    

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫНЫҢ ПОЛИЦИЯ ДЕПАРТАМЕНТІ

ЖЕРГІЛІКТІ ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТІ БАСҚАРМАСЫ