Еліміздегі әйелдердің құқықтық жағдайы

Гендер қоғамның әлеуметтік ұйымына бағынышты ерлер мен әйелдер қызметінің теңдігін белгілейді. Гендерлік саясат әйелдерге тең қол жетімділікті және өмірдің барлық салаларына қатысуды қамтамасыз етуі қажет. Қазақстан Республикасындағы гендерлік саясаттың негізгі принциптері ерлер мен әйелдер үшін Қазақстан Республикасы Конституциясымен кепілдендірілген тең құқықты және бостандықты орнатады. Гендерлік теңдік саясатының алға жылжуы үшін әйелдерге саяси, экономикалық және қоғамдық өмірге араласу қажет.

Қазақстан Республикасындағы Гендрлік саясат ерлер мен әйелдердің құқықтары мен бостандықтарын және заңды мүдделерін қоғамдық қатынастардың барлық салаларында бірдей қорғалуына жағдай жасайды.

Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан гендерлік саясатты жүзеге асыру жолында белгілі бір жетістіктерге жетті. Бірінші кезекте бұл әйелдердін мүмкіндіктерін дамытуда, ер азаматтар мен әйел азаматтарының еңбек жағдайларының теңдесуі. Оның ішінде бизнес, саясат және мемлекеттік басқару, білім беру және денсаулық сақтауға тең құқықтылық, сонымен қатар, ана мен баланың жан-жақты қамтамассыз етуін қамтиды. Бүгінде Қазақстанда гендерлік және отбасы-демографиялық саясаттың негізді құқықтық база құрылған. Сонымен, гендер дегенміз – ерлер мен әйелдердiң мiнез-құлқын, сондай-ақ, олардың арасындағы әлеуметтiк өзара қарым-қатынасты айқындайтын, олардың әлеуметтiк және мәдени нормалары мен рөлдерiнiң жиынтығы. Гендер (ағылш. gender) – қоғамдағы адамның жүріс-тұрысын анықтайтын әлеуметтік жыныс. Ал, гендерлiк саясат – қоғамдық өмiрдiң барлық салаларында ерлер мен әйелдердiң теңдiгiне қол жеткiзуге бағытталған мемлекеттiк және қоғамдық қызмет.

Ерлер мен әйелдердің мүмкіндіктерінін теңдігін қамтамассыз ету үшін Елбасымыздың жарлығымен 1998 жылы әйелдер істері және отбасылық демографиялық саясат жөніндегі Ұлттық комиссия құрылды. 1999 жылы әйелдердің жағдайын жақсартуға бағытталған Ұлттық жобасы Үкіметпен бекітіліп, қазіргі таңда 80% жүзеге асырылған.

Ұлттық коммисия өз қызмет шегінде, заң жобасын жасауда және нормативтік құқықтық актілер, стратегия, мемлекеттік бағдарламалар мен тұжырымдар жасауға қатысып, мемлекеттік органдардың басшысын тындап, отбасылық және гендірлік теңдік заңдылықтарын бұзу фактілері бойынша тексеру мен қызметтік тергеу жүргізуді талап етуге құзіретті.

Қазақстан Республикасының гендерлік саясатты жүзеге асыру шеңберінде қоғамдық өмірдін барлық саласында ерлер мен әйелдердін теңдігінін көздейтін қоғамдық сана қалыптастыру қажет.

Б.Қаду

Астана қаласы Есіл ауданының №2 аудандық сотыныңжетекші маманы