Түнде жазады және хабарламалардың тарихын бақыламайды: ата-аналар мектеп чаттарында нені ұнатпайды

«Ата-аналар чаты» ұғымы барлық аналар мен әкелерге таныс. Бұл мессенджердегі, кей жағдайларда әлеуметтік желілердегі, балалары бір сыныпқа баратын ата — аналардың қарым-қатынасы үшін арнайы құрылған топ. Мұнда сіз әрқашан қажетті ақпаратты тез біле аласыз. Шындығына келсек, ата-аналар чаты бүгінде өзінің ішкі иерархиясымен, соғыстарымен және бітімімен, тіпті табиғи таңдауымен жеке әлемге айналуда.

Коронавирус пандемиясына дейін Қазақстандағы ата-аналар чаттары негізінен мектептегі қандай да бір жаңалықтар туралы ата-аналарды хабардар ету үшін байланыс арнасы ретінде қызмет еткен. Алайда, пандемия басталған кезде чаттар оқу процесінің ажырамас бөлігіне айналды: мұнда мұғалімдер тек үй тапсырмаларын ғана емес, сонымен бірге балалармен де, ересектермен де маңызды мәселелер бойынша сөйлеседі.

Қазіргі уақытта ата-аналар чаттарындағы қарым-қатынастың қарқындылығы соншалықты жоғары, бұл көбінесе коммуникациялардың бейтарап шеңберден шығуына әкеледі. Ата-аналар дауласуы, тіпті қақтығысуы, хабарлама тарихын қадағаламауы және цифрлық этикетті сақтамауы мүмкін. «Kaspersky» сарапшыларының пікірінше, балалар ата-аналардың мінез-құлқын көшіре алады, әсіресе кейде ата-аналар да, балалар да болатын жалпы чаттар болған кезде.

«Чаттар мен мессенджерлердегі қарым-қатынас ақпараттық қауіпсіздік пен цифрлық этикаға байланысты. Біздің сауалнамаларымызға сәйкес, ата-аналардың көпшілігі баламен желідегі мінез-құлық ережелерін талқыласа да, оларды өздері сирек ұстанады. Бірақ балалар ата-аналардың мінез-құлқын көшіретіндіктен, цифрлық этиканы елемеген жөн. Тек осылай ғана өскелең ұрпақты басқаларға құрметпен қарауға баулуға болады», - деп атап өтті «Kaspersky»-дің Орталық Азиядағы коммерциялық директоры Валерий Зубанов.

Мысал ретінде Валерий Зубанов Ресейде жүргізілген сауалнаманың нәтижелерін келтіреді, онда ата-аналық чаттардың жағдайы Қазақстанмен ұқсас.

Зерттеу деректері бойынша* респонденттердің 73% - ы ата-аналар чатында тұрады. Олар бәріне риза емес: мұндай чаттарға қатысушылардың көпшілігі (83%) оларға ұнамайтын аспектілер бар екенін атап өтті. Сөйлесулердегі ата-аналардың жартысына жуығы (40%) басқа қатысушылардың барлығымен қарым-қатынас жасағандарын ұнатпайды; 36% - хабарламалар тарихын бақыламайды: олар бір нәрсені сұрап немесе қайта айтады, орынсыз уақытта пікір айтады; 31% — ата-аналар бөтен тақырыптар бойынша хат алмасады, олар тіпті кешке, түнде немесе таңертең де жаза береді. Үштен бір бөлігі (30%) қателіктер мен ақауларға байланысты адамдарды түсіну қиын болуы мүмкін екенін атап өтті**.

Балалардың да өз чаттары бар, ал ата-аналар мен мұғалімдер олардың кейбіреулері туралы әрдайым біле бермейді. Сауалнамаға қатысқан балалардың 52% — ы сыныптастарымен құпия сөйлесетінін, ал 31% - ы мектептен тыс достарымен сөйлесетінін атап өтті.

«Kaspersky» сарапшылары цифрлық этикет ережелеріне де, қауіпсіздік мәселелеріне де ерекше назар аударуға шақырады, өйткені зиянкестер мессенджерлердің осалдығын пайдаланып, дербес ақпаратты ұрлай алады.

* Сауалнаманы Online Interviewer компаниясы «Kaspersky» тапсырысы бойынша 2022 жылдың мамыр-маусым айларында Ресейде ата-аналар мен олардың мектеп және мектеп жасына дейінгі балалары арасында жүргізді. Барлығы 2008 адамнан — ересектер мен балалардан сұхбат алынды.

** Респондент бірнеше қолайлы жауап нұсқал