ТАТУЛАСТЫРУ РӘСІМДЕРІН ҚОЛДАНЫП ДАУДЫ АЯҚТАУ

ТАТУЛАСТЫРУ РӘСІМДЕРІН ҚОЛДАНЫП ДАУДЫ АЯҚТАУ

 

«Дау мұраты – біту» дейді халқымыз. Халқымыз үшін бітімгершілік – билік айтудың ең озық өнегесі.  Ел болған соң дау-дамайсыз болмайтыны анық. Бірақ сол жан-жалды ушықтырмай дер кезінде шешуге қол жеткізу жолдарын дамыту, бүгінгі күнде қай жиынның болса да басты тақырыбына айналып отыр. Сондықтан, еліміз бабалар өнегесін жаңғыртып, кез келген дауды келісіммен шешу жолдарына ерекше көңіл бөлуде. Ол мақсатта бірқатар заңға толықтырулар мен өзгерістер енгізілді.

2011 жылғы 28 қаңтарда «Медиация» туралы заң қабылданып, сотқа дейін немесе сот іс жүргізуі барысында дауды шешудің баламалы жолы ретінде «медиация» институты ұсынылған болатын. Содан кейін жаңа редакциядағы Азаматтық процесстік кодекс дауды бітімге келу арқылы шешудің бірнеше рәсімін бекітіп, жаңа құқықтық институттар пайда болды. Жаңа АПК-ның 17 тарауы түгелдей 174-182 тараптарды бейбіт келісімге шақыруға арналуының өзі оған көп мән берілгенін аңғартады.

Заңнама татуласу рәсімдерінің төрт түрін қарастырады: Сотта татуласу келісімін жасау; Медиация немесе соттық медиация тәртібімен дауды (дау-шарды) реттеу туралы келісімге келу; сондай–ақ екі тараптың адвокаттарының қатысуымен дауды партисипативтік рәсімдер арқылы реттеу.

Бұған дейін тараптар арасындағы дауды бітімгершілік келісіммен бітіру тек медиаторлардың  құзырында болып келгені белгілі. Ал жаңа кодекс екі жақты келісімге келтірудің көкжиегін кеңейтіп, енді бұл істі атқаруды судья-медаторларға да, адвокаттарға да жүктеп отыр.

Татуластыру рәсімдерін жүзеге асыруда судьяның нақты міндеттері де заңнамамен нақтыланды. Дауды бейбіт жолмен реттеуге жәрдемдесуді азаматтық сот ісін жүргізудің бірден бір міндеті ретінде бекіте отырып, судьяға талап арызды қабылдаған күннен бастап тараптарды татуластыру үшін тиісті шараларды қолданып, істі қараудың барлық сатыларында талапты түсіндіру жүктеліп отыр.

Сот тәжірибесі көрсетіп отырғандай, дауды татуластыру рәсімдері арқылы шешу азаматтық іс жүргізудің субъектілеріне тиімді және оң тұстары жетіп артылады. Біріншіден, дауды татуластыру рәсімдері арқылы реттеу сот шешіміне қарағанда тараптардың бітімге келуіне ықпалды, екіншіден, көп жағдайларда дау тараптардың заң нормаларын дұрыс түсінбеуінен туындап жатады, ал сол нормаларды соттың тиісті түрде түсіндіруі аталған рәсімдерді жасауға ықпал етіп, дауласушы тарапты ымыраға келтірері сөзсіз, үшіншіден татуласу рәсімдері тараптар арасындағы дауға ортақ келісіммен соңғы нүкте қоюдың алғы шарты, ал сот шешімі бір тарапты ғана қанағаттандыра алуы мүмкін, төртіншіден, бұл соттың және тараптардың уақытын, қаржысын үнемдейді. Бұл ретте айта кетерлігі татуластыру рәсімдері арқылы шешімін тапқан іс бойынша төленген мемлекеттік баж салығы тараптарға қайтарылады. Тағы бір тиімділігі, сотпен бекітілген қандай да бір келісім ерікті түрде орындалмаған жағдайда, тараптар атқару парағы арқылы мәжбүрлі түрде орындату туралы мәселені көтеруге құқығы бар.

Жоғарыда атап өткендей татуластыру рәсімдері сотқа дейін де жүзеге асырылуы мүмкін. Дау бойынша қол жеткізілген ортақ шешімді тараптар медиатордың қатысуымен медиативті келісім арқылы, немесе екі тараптың адвокаттарының қатысуымен партисипативтік келісіммен рәсімдеуге толық құқылы. Ал осы келісімдердің орындалмауы туралы мәселе орын алса, бір тарап оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен сотқа талап арызбен жүгініп, келісім ауқымында тиісті талабын қоюға құқылы.

Өзара келісімге келу арқылы дауды реттеу бастапқы және апелляциялық, кассациялық сот талқылауларында судья кеңесі бөлмесіне кеткенге дейін жасалуы мүмкін. Тек екі жаққа тиімді мәміле басқа тұлғалардың мүддесі мен заң талабына қайшы келмеуі тиіс.

Қәзіргі уақытта «Билер кеңесі», «татуластыру орталықтары» құрылып, істі «татуластырушы судьяның» қатысуымен Қазақстан Республикасының «Медиация» туралы заңын қолданып, істерді бітімгершілікпен аяқтауда. Өңірлерде соттан тыс татуластыру орталықтары ашылуда. Келушілер бұл жерде медиаторлардың, психологтардың, конфликтологтардың, адвокаттардың, нотариустар мен сот орындаушыларының қызметтерін тегін пайдалана алады. Ең басты мақсат-тараптардың шығыны шықпайды, уақыты кетпейді және олар достық қарым қатынаста қалады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, қәзіргі таңда елімізде бітімгершілік жолмен көптеген дау-дамайлар шешімін тауып жатыр. 

Бітімгершілікті алдағы уақытта да кең қолданып, көпшілік тарапынан қолдау тауып, бітімгершілкке келушілердің санының артуы - өркениет көшіне батыл бет түзеген біздің қоғамымызда оң өзгерістердің жүзеге асырылып жатқандығының айқын көрінісі екендігін айғақтайды.

Ж.А.Кунаева

Мұғалжар ауданының №2 ауданды сотының судьясы:                                                           

[xfvalue_img]

Жаңалықтарды бағалаңыз

  • Сіздің бағалауыңыз
Итоги:
Дауыс берген адамдар: 0

21 пікір

  1. аватар
    Marilynn 6 сентября 2024 06:50

    ryzen 7 5700g материнская плата, материнская плата amd promontory bixby fch үш
    тілді меңгеру эссе, үш тілді меңгеру білу
    жаһанданған әлемге жолдама алу кітап асыл қазына тәрбие сағаты, кітап рухани қазына тәрбие сағаты как
    поменять минуты на гб актив, как поменять 100 смс
    на гб актив

    Also visit my web site - типовая учебная программа
    рк 2022

  2. аватар
    Josephine 18 сентября 2024 06:41

    wkau расписание занятий, wkau электронный обучение dakelot скачать, babylon жездуха скачать ремикс тәртіп деген не, ғаламтордағы
    тәртіп туралы эссе прайс лист на озеленительные работы алматы, ландшафтный дизайн алматы цена

    Feel free to surf to my web blog; көркем шығарманың композициясы мен сюжеті

  3. аватар
    Josh 18 сентября 2024 07:49

    Wonderful items from you, man. I have be mindful your stuff previous to and you are just too magnificent.
    I actually like what you've bought here, certainly like what you're saying and the
    best way through which you say it. You make it entertaining and
    you still take care of to stay it smart. I can not wait
    to learn far more from you. This is actually a wonderful site.



    Also visit my site; Φαρμακείο για diphenhydramine

  4. аватар
    Adell 24 сентября 2024 05:01

    би актив интернет магазин, актив кабинет видеоняня алматы, радионяня
    это тәрбиешілерге арналған сұрақтар, пробный
    тест мектепке дейінгі жуан перевод,
    жіңішке буынды сөздер перевод на русский

    Also visit my webpage ... жазушы әйелдердің шығармалары

  5. аватар
    Tyrone 26 сентября 2024 18:07

    қазақ тілі мен әдебиеті орыс мектебінде, қазақ тілі мен әдебиеті
    5 сынып бәйшешек 2 бөлім в какой
    стране два государственных языка,
    страны с одним государственным языком матканын ауруы, жатыр мойны обыры скрининг презентация туған тілім
    тірлігімнің айғағы өлеңі, тілім менің тірлігімнің айғағы тәрбие сағаты

    Also visit my homepage :: коз моншагым узилипти скачать

  6. аватар
    Dorie 26 сентября 2024 21:10

    бала құқықтары туралы заң, бала құқығы туралы заң 2022 есептер жинағы 2 сынып,
    өзіндік жұмыс 2 сынып математика асет есжан ауылымды сагындым текст, ауылымды сағындым абк текст европейски трансферны новасти,
    новости трансферов футбола

    Check out my page - құрмалдық деген не

  7. аватар
    Travis 8 октября 2024 19:18

    астық жинау туралы мәлімет, астық жинайтын комбайндар балама өсиет эссе,
    бабалар үні эссе люди победившие рак желудка 4 стадии,
    рак 4 стадия: симптомы перед смертью алматы
    - шу поезд расписание, алматы - шу
    расстояние

    Also visit my web page ... агу атырау адрес

  8. аватар
    Terrell 13 октября 2024 02:51

    сонник ванги собирать белые
    грибы, к чему снятся грибы женщине
    форум к чему снится открывать дверь в новую квартиру в вячеслав добрынин ты
    мне не снишься
    молитва помилуй нас господи материнская молитва за жену

    My website; anime король магических стрел

  9. аватар
    Gordon 13 октября 2024 06:49

    реабилитационный центр алматы для детей дцп, реабилитационный центр для инвалидов
    астана желтоқсан сөз, 16 желтоқсан
    тәуелсіздік күні ноутбук включается, но не загружается, горит кнопка включения ноутбука, но
    он не включается жаңа қазақстан идеясы, жаңа қазақстан 2022 жыл

    Here is my web blog ... өзбек халқының ұлттық ойындары слайд

  10. аватар
    Johanna 15 октября 2024 15:44

    орда ежен балалары, ақ орда мирас
    жугунусов андетемин, скачать музыку
    әдетте бәрі тәтті ремикс бесеудің хаты
    сурак жауап, бесеудің хаты үзінді партии
    палаты лордов, парламент
    великобритании как называется

    my site; диуани хикмет еңбегін кімдер
    зерттеді

  11. аватар
    Leatha 20 октября 2024 03:11

    лучший онколог казахстана, лучший хирург-онколог урбандалу процесіне әсер еткен
    факторлар, қазақстандағы урбандалу деңгейі жоғары қала бұзау тасымалдау, ақыл
    сөзін тасымалдау бала кегі 1 бөлім, ғажайып дорама қазақша

    Also visit my webpage - ынтымақтастық ұйымы

  12. аватар
    Jeanne 17 ноября 2024 14:12

    құттықтау нағашыға, нағашыға тілек жиеннен осы
    өмірге ылайық текст ғылыми жоба 7 сынып қазақ тілістанда кеңес үкіметінің орнаған мерзімі,
    кеңес өкіметі бейбіт жолмен
    орнаған қалалар закон о языке рк, закон о
    языках рк когда был принят

Пікір қалдыру

Ваш e-mail не будет опубликован. Поля обязательны для заполненеия - *

  • bowtiesmilelaughingblushsmileyrelaxedsmirk
    heart_eyeskissing_heartkissing_closed_eyesflushedrelievedsatisfiedgrin
    winkstuck_out_tongue_winking_eyestuck_out_tongue_closed_eyesgrinningkissingstuck_out_tonguesleeping
    worriedfrowninganguishedopen_mouthgrimacingconfusedhushed
    expressionlessunamusedsweat_smilesweatdisappointed_relievedwearypensive
    disappointedconfoundedfearfulcold_sweatperseverecrysob
    joyastonishedscreamtired_faceangryragetriumph
    sleepyyummasksunglassesdizzy_faceimpsmiling_imp
    neutral_faceno_mouthinnocent
Кликните на изображение чтобы обновить код, если он неразборчив

Негізгі жаңалықтар

Логотип

Портал туралы

Ел мен әлем жаңалықтары!

© 2024 INFOZAKON. Барлық құқықтар сақталған.