Апелляциялық сатының ақтау үкімі шығарылды

ҚК 345-бабының 3-бөлігімен абайсызда адам өліміне әкеп соққан автомобильді басқаратын адамның жол жүрісі қағидаларын бұзу қылмыс белгілерімен айыпталған азамат А. Батыс Қазақстан облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының 21.05.2019 жылғы үкімімен ақталды. 

Қылмыстық қудалау органымен А. "Volksvagen Passat" маркалы көлігін басқара отырып, жол жүру барысында Жол қозғалысы Қағидаларын 9.1 және 10.1 тармақтарын өрескел бұзып, жолдың қарсы бағытына шығып кетіп, "Hyundai" автокөлігімен соқтығысуға жол берді. Осы жол-көлік оқиғасы нәтижесінде алған дене жарақаттарынан "Volksvagen Passat" маркалы көлік құралының жолаушысы азаматша А. жол-көлік оқиғасы болған оқиға орнында көз жұмған.

Сот отырысында сотталушы өз жауабында сол күні жүру жолында көліктің артқы дөңгелек тұсынан жарылыс дыбысын естігенін, сол кезде оның автокөлігін қарама-қарсы қозғалыс бағыттына шығып кетіп, қарсы келе жатырған басқа көлікке соқтығысқанын айтты. Соқтығысуды болдырмау мүмкін емес еді, себебі машинаны басқару ырқынан шығып кетеді, жантайлап кеткен.

Оқиға орнын қарап-тексеру хаттамасына сәйкес, "Volksvagen Passat" автокөлігінің сол жақ артқы дөңгелегінде саңылау ашылуы орын алған.

"Тәуелсіз сараптама" Мекемесінің мамандары жүргізген көліктік-трассологиялық сараптама қорытындысына сәйкес, дөңгелек саңылау ашылуы тікелей соқтығысудың алдында шинаның  пневмажарылысы салдарынан орын алған. Бұл саңылау ашылуы автокөліктің басқару ырқынан шығуына әсер етіп, автокөліктің сол жаққа қарай ығысып, қарсы беттегі жолаққа шығып кетуіне әкеп соққан.

18.06.2018 жылғы №89 көліктік-трассологиялық сараптаманың қорытындылары сот тергеуі барысындағы зерттелген дәлелдемелер жиынтығымен объективті түрде расталды.

Мұндай жағдайда, сот алқасы айыпталушы А. жүргізіп келе жатқан автокөліктің қозғалысының жылдамдығы рұқсат етілетін шама шегінде болған, автокөліктің жолдың қарсы бетіне шығып кету пневможарылысы нәтижесінде дөңгелектің саңылау ашылуы салдарынан орын алған, яғни жол көлік оқиғасы – бұл жазатайым оқиғаның нәтижесі деген тұжырымға келді.

Алқа А.Т.Айтжанов тарапынан жол қозғалысы Қағидаларын бұзушылық анықтаған жоқ, өйткені істің мән-жайлары бойынша ол жол-көлік оқиғаласы мен одан кейін орын алатын қоғамға қауіпті салдарларының туындайтынын болжай алмайтын еді, яғни бұл мән-жайлар сотталушының іс-әрекетіне байланысты емес еді. 

Өз кезегінде, сотқа дейінгі тергеу органымен сотқа өзгені растайтын дәлелдемелер ұсынылмады.

         ҚК 23 бабы 1 бөлігіне сәйкес, егер әрекеттерді (әрекетсiздiкті) және қоғамға қауiптi туындаған зардаптарды жасаған адамның пиғылында болмаған болса, ал мұндай іс-әрекетті абайсызда жасағаны және қоғамға қауiптi зардаптар келтiргенi үшiн осы Кодексте қылмыстық жауаптылық көзделмесе, іс-әрекет кінәсіздікпен жасалған деп танылады.

         Сот алқасы, істің мән-жайларын саралап, жинақталған дәлелдемелерге баға беріп, айыпталушы А.-ның іс бойынша қылмыстық құқық бұзушылық жасаудағы кінәсі дәлелденбеді деген тұжырымға келіп, оның іс-әрекеттерінде қылмыстық құқық бұзушылық құрамының белгілері болмауына байланысты ақтады.

         ҚПК 37, 38 б.б. сәйкес, ақталған тұлғаға қылмыстық процес жүргізген органдардың заңсыз әрекетімен келтірілген залалды өтеу құқығы түсіндірілді.

Нұргүл Қанатбаева

Батыс Қазақстан облысы бойынша Соттар Әкімшісінің ақпараттық қамтамасыз ету бөлімінің бас

маманы-баспасөз қызметінің маманы