Сот отырыстарының дыбыс-бейне жазбалармен жүргізілуі сот жүйесінің ашықтығының бір дәлелі

2016 жылы өткен судьялардың VII съезінде сөйлеген сөзінде Елбасы Н.Назарбаев: «Тәуелсіздігіміздің таңында бізге көп нәрсе  жетіспеді. Бүгін біздің алдымызға қойған міндеттеріміз табысты шешімін тапты деп айта аламыз. Қоғамда және мемлекетте соттардың абыройы мен ықпалы артып келеді. 25 жылда сот билігі «аяғынан тұрды»  және реформалар барысында ен үздік шетел тәжірибесі мен әлемдік стандарттарды игеріп, сапалы жаңа келбетке ие болды»,  -  деді.

Бүгінде Қазақстан дамуының 2050 жылға дейінгі стратегиялық жоспарында дамыған 30 елдің қатарына жету мақсаты тұр. Еліміз өркениет дүниесімен терезесін теңестіріп, болашаққа қадамын нық басып келеді.

Атап айтқанда, Елбасының бастамашылығымен тың идеялар қолға алынып, «100 нақты қадам» Ұлт Жоспары іске асырылуда.

Аталған жоспардың «Заң үстемдігін қамтамасыз ету» бөлігінде құқықтық жүйені дамытуға бағытталған 19 нақты қадам арналғаны  белгiлi.  Осы жоспардың 20-қадамында «Барлық сот процестерiне бейне және таспаға жазу шараларын мiндеттi түрде енгiзу. Судьяның бейнежазуды тоқтатуға немесе аудиожазу материалдарын редакциялауға мүмкiндiгi болмауы тиiс» деп көрсетілген. 

Жаңа ғасыр бастауында еліміздің барлық сот залдары ақпараттық-коммуникациялық технологияның соңғы үлгiлерiмен жабдықталған. Сот мәжiлiстерiнiң барлығы қондырғы арқылы бейнежазбаға жазылып, оларға өзгерiс енгiзуге ешкімнің мүмкіндігі болмайды.  Сондықтан  жасыру немесе жағдайларын бұрмалауға бағытталған көлеңкелі іс-әрекеттерге мүмкіндік бермейді. Бұл сот өндірісіне қабылданған істердің ашықтығын қамтамасыз етеді, яғни дыбыс-бейнежазбасы арқылы өткізілген сот процесі тараптар арасындағы даулардың туындауына жол бермейді. Егер сот тараптарының арасында қандай да бір күмән, күдік болса сот мәжілісінің көріністерімен осы дыбыс-бейне жазба арқылы танысуға құқылы. Сонымен қатар сот отырысының дыбыс-бейне жазбасымен жүргізілуінің сот мәжілісі барысында судья мен сот тараптарын тәртіпке шақырады.

Сот жүйесінің ашықтығы мен жариялылығы  - бұл жемқорлықка қарсы бағытталған басты құралдың бірі болып саналады. Сонымен қатар азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау, сот төрелігіне сенімін арттыру. 

Тәуелсіздігімізді баянды ету үшін, елде демократиялық принциптерді орнықтыру мақсатында халықтың еркіндігі мен құқын қорғауға бағытталған жариялылық пен ашықтық  бүгінгі күннің талабы.

Қылмыстық істер жөніндегі

мамандандырылған ауданаралық

әскери сотының кеңсе меңгерушісі                           

Алмагүл Шынжанова