Сотқа қатысушы тараптар және олардың  процессуалдық құқықтары

Сотқа қатысушы тараптар және олардың процессуалдық құқықтары

Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексі 2015 жылғы 31 қазандағы № 377-V ҚРЗ 47-б. сәйкес талап қоюшы мен жауапкер азаматтық процесте тараптар болып табылады.

Өздерінің бұзылған немесе даулы құқықтары мен бостандықтарын, заңды мүдделерін қорғап талап қою берген немесе осы Кодексте көзделген тәртіппен өзге де тұлғалар оларды қорғап талап қою берген азаматтар мен заңды тұлғалар талап қоюшылар болып табылады.

Өздеріне талап қою берілген азаматтар мен заңды тұлғалар жауапкерлер болып табылады.

Заңда көзделген жағдайларда, заңды тұлғалар болып табылмайтын ұйымдар да тараптар болуы мүмкін.

Басқа тұлғалардың құқықтарын, бостандықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерін қорғау үшін заң бойынша сотқа жүгінуге құқығы бар тұлғалардың арызы бойынша өз мүддесінде іс басталған тұлғаға сот туындаған процесс туралы хабарлайды және ол оған талап қоюшы ретінде қатысады.

Азаматтық процесте мемлекет тарап болуы мүмкін.

Тараптар процестік құқықтарын тең иеленеді және олардың бірдей процестік міндеттері болады.

Тараптар; үшінші тұлғалар; прокурор; мемлекеттік органдар, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, заңды тұлғалар немесе осы Кодекстің 55 және 56-баптарында көзделген негіздер бойынша процеске кіретін азаматтар; осы Кодекстің 302-бабында санамаланған сот ерекше іс жүргізу тәртібімен қарайтын істер бойынша мәлімдеушілер мен өзге де мүдделі адамдар іске қатысатын адамдар деп танылады.

        Іске қатысатын адамдардың құрамы тараптар мен іске қатысатын басқа да тұлғалар талаптарының, қарсылықтарының нысанасы мен негіздерінің және қолданылуға тиіс заңдардың мазмұнымен айқындалады.

       Азаматтық процестік құқықтар мен міндеттерге ие болу қабілеттілігі (азаматтық процестік құқық қабілеттілігі) барлық азаматтар және материалдық құқық субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар үшін бірдей шамада танылады.

       Сотта өздерінің әрекеттерімен өз бетінше өз құқықтарын жүзеге асыру және міндеттерін орындау қабілеттілігі (азаматтық процестік әрекет қабілеттілігі) он сегіз жасқа толған азаматтарға, заңды тұлғаларға толық көлемде тиесілі болады.

      Он төрттен он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ әрекетке қабілеттілігі шектеулі деп танылған азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сотта олардың ата-аналары немесе өзге де заңды өкілдері қорғайды. Сот осындай істерге қатысуға кәмелетке толмағандардың өздерін немесе әрекетке қабілеттілігі шектеулі деп танылған азаматтарды тартуға міндетті. Кәмелетке толмағандардың немесе әрекетке қабілеттілігі шектеулі деп танылған азаматтардың заңды өкілдерінің өтінішхаты бойынша сот іске қатысуға прокурорды тарта алады.

      Он төрт жасқа толмаған кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ әрекетке қабілетсіз деп танылған азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сотта олардың заңды өкілдері, прокурор қорғайды.

      Заңда көзделген жағдайларда, он төрттен он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың азаматтық, отбасылық, еңбек, кооперативтік және өзге де құқықтық қатынастардан және алған жалақысына немесе кәсіпкерлік қызметтен түскен табыстарына иелік етуге байланысты мәмілелерден туындайтын істер бойынша өз құқықтары мен заңды мүдделерін сотта жеке өзі қорғауға құқығы бар.

 

         Заңда көзделген негіздер бойынша эмансипацияланған кәмелетке толмағандар эмансипация кезінен бастап толық процестік қабілеттілікке ие болады.

       Сот осы баптың төртінші және бесінші бөліктерінде көрсетілген кәмелетке толмағандардың заңды өкілдерін оларға көмек көрсету үшін өз қалауы бойынша іске қатыстыруға құқылы.

       Іске қатысатын адамдардың іс материалдарымен танысуға, олардан үзінді көшірмелер жазып алуға және көшірмелер түсіруге; қарсылықтарын мәлімдеуге; дәлелдемелерді табыс етуге және оларды зерттеуге қатысуға; іске қатысатын басқа да тұлғаларға, куәларға, сарапшылар мен мамандарға сұрақтар қоюға; өтінішхаттар, оның ішінде талап қоюды қамтамасыз ету бойынша шаралар қолдану туралы, дәлелдемелерді қамтамасыз ету бойынша, қосымша дәлелдемелерді талап ету туралы, татуластыру рәсімдерін қолдану туралы өтінішхаттар беруге; сотқа ауызша және жазбаша түсініктемелер беруге; сот процесі барысында туындайтын барлық мәселелер бойынша өз дәлелдерін келтіруге; іске қатысатын басқа да адамдардың өтінішхаттары мен дәлелдеріне қарсы болуға; сот жарыссөздеріне қатысуға; сот отырысының хаттамасымен танысуға және оған жазбаша ескертпелер беруге; соттың шешімдеріне, ұйғарымдары мен қаулыларына шағым жасауға; Қазақстан Республикасының азаматтық сот ісін жүргізу туралы заңнамасында берілген басқа да процестік құқықтарды пайдалануға құқығы бар. Олар басқа адамдардың құқықтарын теріс пайдаланбай, олардың мүдделерін бұзбай, өздеріне тиесілі барлық процестік құқықтарды адал пайдалануға тиіс және істерді қарау мен шешу мерзімдерін қасақана созып жіберуге жол бермеуге тиіс.

     Іске қатысатын адамдар істің нақтылы мән-жайлары туралы сотқа толық әрі шынайы түрде мәлімдеуге, сөз сөйлеуге немесе сотқа екінші тарап растаған фактілерді теріске шығаратын жазбаша құжаттар ұсынуға міндетті. Іске қатысатын адамдардың процестік міндеттерін орындамауы осы Кодексте көзделген процестік салдардың туындауына әкеп соғады.

     Корпоративтік дауға қатысатын тараптар әрбір нақты құжатты көрсетпестен, бір-бірінен және куәлардан іс үшін маңызы бар құжаттарды сұратуға құқылы.

     Тараптар мемлекеттік құпияларды немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын құжаттарды бір-бірінен және куәлардан сұрата алмайды.

     Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көрсетілген әрекеттер жазбаша нысандағы не электрондық құжат нысанындағы арыздар мен өтінішхаттарды, құжаттарды беру арқылы жасалуы мүмкін.

 

Астана қаласы

Сарыарқа аудадық сотының

бас маманы                                                   

Сәрсембаева Жібек Қайратқызы

[xfvalue_img]

Жаңалықтарды бағалаңыз

  • Сіздің бағалауыңыз
Итоги:
Дауыс берген адамдар: 1

14 пікір

  1. аватар
    Mildred 6 сентября 2024 13:26

    жас кыран 2 лига, вторая лига казахстана календарь карманный вай фай, карманный
    вай фай теле2 американский пирог 7, американский пирог 3: свадьба теплосберегающая
    пленка для окон алматы, бронепленка на окна алматы

    Feel free to surf to my site :: мүсін өнері слайд

  2. аватар
    Avery 3 октября 2024 21:28

    You are so interesting! I do not think I have read through
    anything like this before. So wonderful to discover somebody with
    original thoughts on this issue. Seriously.. many thanks for
    starting this up. This website is one thing that's needed on the internet,
    someone with a little originality!

    My webpage ... Сондай-ақ сұрады

  3. аватар
    Henry 5 октября 2024 06:12

    ғабит мүсірепов қандай отбасында дүниеге келген, ғабит мүсірепов едіге әңгімесі керуен баня мангышлак, баня актау автодром тәңірден тіле
    мың дұға, сенің жүрегіңді алуға үлгерем бе скачать массаж уральск релакс, боди уральск инстаграм

    my blog post; 2022-2023 оқу жылында
    астана қаласының білім беру

  4. аватар
    Rosemarie 5 октября 2024 21:59

    галина вишневская зодиак белгісі тойота центр астана прайс лист, тойота центр астана адрес государственная аннуитетная компания, гак руководство коды
    на гигабайты билайн 2023, *98*11# билайн

    Also visit my webpage докторантура – логистика және көлік академиясы

  5. аватар
    Sally 9 октября 2024 09:23

    жашоо жашоо жашоо керемет бул жашоодо омур омур
    бир келет, оба жашоо бир келет скачать python да қолданылатын деректер типі, python есептері жауаптарымен экологиялық менеджмент
    презентация, экологиялық менеджмент 11
    сынып температура 38 при беременности 1 триместр форум, температура 37,4 при беременности 1 триместр форум

    Here is my web blog шылау сөздер
    мысалдар

  6. аватар
    Donnie 14 октября 2024 15:22

    кеңес одағының 2 мәрте батырлары тізіміндегі қатені табыңыз, кеңес одағының батырлары
    тізімі өзіне келер ұятты өзі біліп тұрса игі, бір бала бар атаға жете туады мағынасы ақша айырбастау доллар, евразийский банк отделения волейбол неше партия ойнайды,
    волейбол ойынының ережелері
    сабақ жоспары

    Look at my web-site :: мектеп туралы
    әзілдер

  7. аватар
    Darcy 26 октября 2024 03:20

    допрос подозреваемого рк, допрос и
    очная ставка рк парламенттік басқару,
    республикалық басқару стоматит
    түрлері, аллергиялық стоматит
    сколько учиться на стюардессу в казахстане, университет стюардесс в алматы

    Here is my website ... қазақстан республикасының мемлекеттік сатып алу

  8. аватар
    Werner 30 октября 2024 02:38

    машина сан янг, санг енг модельный ряд электролиттік диссоциация тест, суда
    ерігенде гидроксид-ион түзетін заттың атауы біркен сөз, біріккен сөздер адам
    аттары финанс академия, фридом финанс обучение отзывы

    Also visit my web site: парсы мемлекеті туралы мәлімет

  9. аватар
    Francisco 30 октября 2024 18:46

    glovo реферальная программа, как получить промокод
    глово самый большой город казахстана по площади 2022, аркалык самый большой город
    в мире менің дұрыс тамақтану эссе,
    дұрыс тамақтану деген не высшая школа бизнеса назарбаев университета, поступление
    в назарбаев университет 2023

    Visit my homepage ... егемен қазақстан газеті
    сайт

Пікір қалдыру

Ваш e-mail не будет опубликован. Поля обязательны для заполненеия - *

  • bowtiesmilelaughingblushsmileyrelaxedsmirk
    heart_eyeskissing_heartkissing_closed_eyesflushedrelievedsatisfiedgrin
    winkstuck_out_tongue_winking_eyestuck_out_tongue_closed_eyesgrinningkissingstuck_out_tonguesleeping
    worriedfrowninganguishedopen_mouthgrimacingconfusedhushed
    expressionlessunamusedsweat_smilesweatdisappointed_relievedwearypensive
    disappointedconfoundedfearfulcold_sweatperseverecrysob
    joyastonishedscreamtired_faceangryragetriumph
    sleepyyummasksunglassesdizzy_faceimpsmiling_imp
    neutral_faceno_mouthinnocent
Кликните на изображение чтобы обновить код, если он неразборчив

Негізгі жаңалықтар

Логотип

Портал туралы

Ел мен әлем жаңалықтары!

© 2024 INFOZAKON. Барлық құқықтар сақталған.