Лудомания – заманауи қоғамның жасырын қатері

Лудомания – бұл құмар ойындарға деген тәуелділік, адамның өміріне және психологиялық, әлеуметтік жағдайына үлкен зиян келтіретін қауіпті құбылыс. Бұл тәуелділік адамның қаржылық жағдайын нашарлатып қана қоймай, оның отбасылық және әлеуметтік қарым-қатынастарын бұзуы мүмкін.

Лудоманияның негізгі белгілері – адамның ойынға деген тұрақты ойлары, бақылауды жоғалтуы, қаржылық қиындықтарға тап болуы, әлеуметтік оқшаулануы және эмоционалдық тұрақсыздық. Құмар ойындарға тәуелді адам үнемі ойын туралы ойлап, оған қайта оралуға ниеттенеді. Ол ойынға жұмсалған уақыт пен ақшаны бақылауды жоғалтады, қарыз алып немесе бағалы заттарын сата бастайды. Ойынға байланысты отбасынан және достарынан алыстап, әлеуметтік өмірге қызығушылығын жоғалтады. Жеңіліске ұшыраған жағдайда мұндай адамдар жиі депрессияға, ашуға немесе үмітсіздікке тап болады.

Лудоманияның пайда болуына түрлі факторлар әсер етеді. Психологиялық тұрғыда, стресс, депрессия немесе өмірден қашу ниеті себеп болуы мүмкін. Биологиялық факторларға мидың дофамин сияқты «рахат» гормондарын өндіру ерекшеліктері жатады. Әлеуметтік тұрғыда құмар ойындардың қолжетімділігі, жарнама және әлеуметтік қысымның әсері зор.

Бұл тәуелділіктің салдары өте ауыр болуы мүмкін. Лудомания адамның қаржылық күйреуіне, жеке өмірінің бұзылуына және құқықтық мәселелерге әкеледі. Кейбір жағдайларда ауыр депрессия мен өз-өзіне қол жұмсау әрекеттеріне дейін жеткізеді.

Лудоманияны емдеу үшін психотерапия маңызды рөл атқарады. Когнитивті-мінез-құлық терапиясы лудоманияны емдеуде ең тиімді тәсілдердің бірі болып саналады. Қолдау топтарына қатысу, мысалы, анонимді құмар ойыншылар тобы тәуелділікті жеңуге көмектеседі. Кейбір жағдайларда дәрі-дәрмек қолданылуы мүмкін. Сонымен қатар, отбасының қолдауы да өте маңызды.

Лудоманияның алдын алу үшін құмар ойындар туралы дұрыс ақпарат беру, жастар арасында салауатты өмір салтын насихаттау және құмар ойындарға шектеу қою қажет. Сонымен бірге, ойын орталықтарының және онлайн платформалардың жауапкершілігін арттыру маңызды. Қазақстанда лудоманияның мәселесі соңғы жылдары өзекті болып отыр. Құмар ойындардың кең таралуы, әсіресе онлайн платформалар арқылы бұл тәуелділікке шалдығатын адамдардың саны артуда. Елде ойын бизнесі заңмен реттелгенімен, оның қоғамға кері әсері айтарлықтай. Лудоманияға қарсы күресте психологиялық көмек көрсету орталықтары мен мамандандырылған ұйымдардың жұмысы маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, мемлекет ойын бизнесіне бақылауды күшейту және құмар ойындардың жарнамасына шектеу қою арқылы бұл мәселемен күресуге тырысуда.

Бүгінгі таңда бұл проблема тек жекелеген адамдардың мәселесі емес, бүкіл қоғамға әсер ететін құбылысқа айналуда. Сондықтан, мемлекет, азаматтық қоғам және әрбір азамат лудоманияны жеңу үшін бірігіп әрекет етуі қажет. Құмар ойындарға тәуелділікке қарсы күрес – бұл адамдардың психикалық және әлеуметтік әл-ауқатын қамтамасыз етудегі маңызды қадам.

Қазақстанның болашағы үшін лудоманияның таралуына жол бермей, салауатты, саналы қоғам құру – бәріміздің ортақ міндетіміз.

Меруерт Қалдыбекқызы

Астана қаласының қылмыстық істер жөніндегі

мамандандырылған ауданаралық соты

әкімшісінің бас маманы