ҚДСҰО: Жаңа жылды тамақтан уланбай қарсы алайық!

ҚДСҰО: Жаңа жылда тамақтан уланудың алдын алу жайлы

         Әрбір отбасы жаңа жыл түні мерекелік және мол дастархан жаюға тырысады. Алайда, бірнеше мерекелік күнге жететін мол дастархан тағамдары сізге зиянын тигізуі әбден мүмкін.

         ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы  Инфекциялық аурулардың алдын алу департаментінің мамандары  (ҚДСҰО ИААД) жаңа жыл түні тамақтан уланудың қалай алдын алу керектігін айтып берді. Басты шарт – тамақ әзірлеу және оны сақтау қағидалары мен жеке гигиенаны сақтау болып табылады.

Мереке қарсаңында көбісі бірнеше мерекелік күнге жететіндей көп  тамақ әзірлеуге ұмтылады, алайда олар мұндай тәжірибе денсаулыққа зиянды әсер етуі мүмкін екенін ұмытады. ИААД мамандары мерекелік дастарханнан кейінгі үшінші тәулікте тамақтан уланудың мөлшері күрт өсетінін хабарлайды, оған  тоңазытқышта екі тәуліктен астам тұрып қалған мерекелік тағамдардың қалдықтары себеп болады.

 Тамақтан уланудың ең маңызды провокаторлары, әдетте, ет және балық тағамдары, сондай-ақ майонез қосылған салаттар болады, өйткені олар тез бұзылатын өнімдер тобына жатады. Бұған десерттер, кілегей немесе қаймақ кремі бар торттар да кіреді. Мұндай орта ауру тудыратын бактериялардың тез көбеюі үшін мінсіз болып табылады. Мұндай өнімдерді тоңазытқышта сақтау, әсіресе дайын,  майонез құйылған салаттарды сақтау 24 сағаттан аспауы тиіс. Егер салаттарға ештене құйылмай сақталса, онда тоңазытқышта сақтау мерзімі екі тәулікке дейін ұзартылуы мүмкін. Алайда, бұл ет, жұмыртқа және шұжық қосылған салаттарға жатпайды, өйткені оларды ештенемен аластырмай-ақ тоңазытқышта бір тәуліктен артық сақтамау керек.

         «Тамақтан улану - бұл ас қорытудың бұзылуымен бірге болатын жіті ауру, оның себебі ағзаға әртүрлі микроорганизмдердің азық-түлік өнімдерімен енуі, көбінесе бактериялардың түсуі болып табылады. Тамақтан улануды тудыратын микроорганизмдер дұрыс сақталмаса, өнімдерде көп мөлшерде көбейе бастайды,  біраз уақыт микробтар мен олардың тіршілік ету өнімдері (уыттар) бар өнімдер мен дайын тағамдар қатерсіз және пайдалануға әбден жарамды әсер ете отырып, сыртқы түрі мен дәм сапасын өзгертпеуі де мүмкін» - деп белгіледі Департамент мамандары.

            Егер тамақ дайындау кезінде фарш немесе ет жартылай фабрикаттары пайдаланылса, онда мұндай тағамдар жеткілікті термиялық өңдеуден өтуі тиіс. Котлеттер немесе ет рулеттері жақсы қуырылған болуы керек, себебі олар ауру тудыратын бактериялар немесе вирустарды жұқтырудың көзі болуы мүмкін. Егер тез бұзылатын өнімдер орнатылған термометрлері бар салқындатылған витриналарда дүкендерде сақталса, онда сақтау температурасы нормаға сәйкес келетініне көз жеткізу керек.

         Бізде, көбінесе азық-түліктерді уақыт аз қалғанда сатып алады. Сондықтан, дүкендерде майонез немесе қаймақ қосылған дайын салаттар жиі сатып алынады.

Алайда, ИААД мамандары мұндай өнімді сатып алудан екі себеп бойынша қалыс қалуға кеңес береді. Біріншіден, супермаркеттерде қолдануға дайын тағамдарды даярлау үшін жарамдылық мерзімі іс жүзінде аяғына сай келетін өнімдер жиі қолданылады және салаттардың құрамдас бөліктері қаншалықты сапалы екенін тексеру іс жүзінде мүмкін емес. Екіншіден, мұндай салаттар көбінесе өздеріне берілген қауіпсіз уақыттан әлдеқайда ұзақ сақталады және ауру тудыратын бактериялардың көшеті болуы мүмкін. Сондықтан, отбасына жаңа піскен және денсаулыққа қауіпсіз тағамдарды қамтамасыз ету үшін тамақ дайындауға біраз уақыт жұмсаған дұрысырақ.

         Мерекелік үстелге тек дәмді ғана емес, пайдалы тағамдарды да қойғымыз келеді. Сондықтан, көптеген адамдар осы уақытта негізінен басқа жерден әкелінетін жемістерден тұратын витамин өнімдерін сатып алады. Алайда, тасымалдау және сақтау кезінде осы өнімнің тауарлық сыртқы түрін сақтау үшін оны арнайы заттармен өңдейді. Сондықтан сатып алынған жемістер, жидектер мен көкөністерді ағынды сумен мұқият жуғаннан кейін ғана пайдалану керек. Импорттық алманы жуғаннан кейін де, онда зиянды заттар болуы мүмкін, сол үшін  мамандар оны қабықсыз жеуге кеңес береді, өйткені тамақтан улану нәтижесі болмаса да, аллергиялық әсер тудыруы мүмкін.

          Негізінен қысқы кезеңге дайындалатын және мерекелік жаңа жылдық үстелдің ажырамас бөлігі болып табылатын үй консервіленген көкөністерге (саңырауқұлақтар, қияр, қызанақ, баклажандар және басқалар) ерекше назар аудару қажет.Сапасыз консервіленген көкөністер ауа жоқ герметикалық жабық банкаларда токсинді шығаратын микробты еріте алады, оның түсі, иісі және дәмі жоқ, бірақ жыланның уынан да қауіпті болады. Ол ағзаға түскен кезде ауыр «Ботулизм» ауруы пайда болады, одан тіпті ең сау ағза зардап шегіп қана қоймай, тіпті өлімге әкелуі мүмкін. Егер консервіленген өнімі бар банкідегі қақпақ көтерілсе (бомбаж) немесе қандай да бір басқа себептермен сіз оның сапасына күмәндансаңыз, онда ол өнімді пайдаланбағаныңыз жөн. Үй консервілерін, сондай-ақ «қолдан жасалған» ет және балық өнімдерін, «қолдан» көшелерде және базарларда өнімдерді сатып алудан  сақ болыңыз.  Дүкеннен қақпағы бар консервіленген өнімдерді және басқа да күмәнді өнімдерді сатып алмаңыз.

         ҚР ДСМ ҚДСҰО ИААД барлықтарыңызды келе жатқан жаңа жылмен құттықтап, сіздерге денсаулық пен жақсы көңіл-күй тілейді!