Нотариустардың қызметіндегі талдау нәтижелері туралы

Бас прокуратура нотариустардың соңғы үш жылда атқарушылық жазбаларды жазып беру кезінде заңдылықты сақтауына талдау жүргізді.

Атқарушылық жазба институты 2016 жылдан бастап іске қосылды.

Жеңілдетілген тәртіпте коммуналдық қызметтер үшін қарыздар, жалақы сияқты, шарттар бойынша және т.б. даусыз талаптар өндіріле бастады.

Жазба қарыздарды өндіріп алу рәсімдері едәуір жеңілдеп, соттардың жүктемесі азайды. Алайда рәсімдердің қарапайымдылығына және нотариустардың теріс пайдалануына байланысты ол барлық «сұр сызбалардың» құралына айналды.

Жазба қылмыстық жолмен алынған ақшаны қолма-қол ақшаға айналдыру үшін қолданылған.

        Алматы, Астана және Қарағанды қалаларында 13 факті анықталды, онда қаржы пирамидаларын құруға қатысқан ұйымдар мен адамдардан қарыздар ресми түрде өндіріліп алынған.

Алматыда қаржы пирамидасының ұйымдастырушылары жалған шарттар бойынша салымшылардың ақшасын алу және жымқыру үшін нотариустар арқылы 2 млрд борышты өндіріп алды.

Прокурордың талап қоюлары бойынша жазбалардың күші жойылды.

Сот тәртібінен тыс мемлекеттен 63 жазба бойынша мемлекеттік сатып алу шарттары бойынша 1,8 млрд теңге заңсыз өндіріп алынған. Оның ішінде прокурорлардың талап қоюлары бойынша 1,2 млрд теңгеге жазбалардың күші жойылды. Қарыздар мемлекеттік сатып алу шартының мерзімі өткеніне қарамастан, орындалмаған және ЖСҚ мен сатып алу жоспарларында көзделмеген жұмыстар үшін, мемлекеттік сатып алу шарттарына қосымша келісімдерді қазынашылық органдарында тіркеуінсіз, қабылдау актілері және басқа да растайтын құжаттар болмаған жағдайда өндіріп алынған.

        Алматы облысында нотариус жеке компанияның пайдасына ТКШ Бөлімінен тіркелмеген қосымша келісім бойынша 410 млн өндіріп алды (негізгі Шартта көзделмеген жұмыстарға шарттың мерзімі аяқталды). Сотқа оның күшін жою туралы талап қою ұсынылды (қаралуда).

Мүлік пен активтерді басқа міндеттемелер бойынша орындаудан алып тастау үшін жалған жалақы қарыздар өндіріп алынған (өйткені жалақы бірінші кезекте өндіріп алынады). Екі жыл ішінде прокурорлар 5 млрд теңгеге 250 заңсыз жазбаның күшін жоюға қол жеткізді.

Қарағанды облысында ЖШС-дан 333 млн теңгеге жалақы бойынша жалған қарыздарды өндіріп алу туралы 35 жазба анықталды. Бұл ретте, кәсіпорынның салықтар бойынша борышы 1,7 млрд теңге (жазбалардың күші жойылды).

Кейбір жағдайларда жазбаларды нотариустар өз өкілеттіктерін айқын асыра пайдалана отырып жасаған. 

Астанада, Алматыда, Алматы және Жамбыл облыстарында нотариустар қарызды өтеу есебінен кепіл нысанасы болып табылмайтын 40 бірліктегі көлікті заңсыз өндіріп алған. Мұндай талаптар бойынша жазбалар жазып беруге жол берілмейді.

Прокурорлар жалған құжаттар негізінде жазылған 1 млрд теңгеге 56 атқарушылық жазбаны және психиатриялық есепте тұрған азаматтарға қатысты 6 жазбаны анықтады.

Бас прокуратураның ұсынуы бойынша Әділет министрлігі 3 нотариустың лицензиясы жойылды, 7 нотариустың қызметі тоқтатылды, 44 нотариус тәртіптік жауаптылыққа тартылды.

Соттар прокурорлардың 1 млрд теңгеге атқарушылық жазбалардың күшін жою туралы 17 талап қоюларын қанағаттандырды, тағы 3 талап қою қаралу сатысында. 

Бас прокуратураның баспасөз қызметі