АШМ алқа отырысында ветеринарияның өзекті мәселелері талқыланды

Астанада Ауыл шаруашылығы министрлігінің алқа отырысы өтіп жатыр, оған орталық аппараттың басшылары, аумақтық комитеттердің басшылары, сондай-ақ ауыл шаруашылығы салаларына жетекшілік ететін облыстардың барлық орынбасарлары қатысуда. Айдарбек Сапаровтың төрағалығымен өткен алқа отырысында ветеринария саласындағы өзекті мәселелері мен инвестициялық жобаларды жүзеге асыру барысы талқыланды.

Министр 2023 жылы Қазақстанның төрт облысында жануарлардың аса қауіпті аурулары, оның ішінде сібір жарасы жағдайлары тіркелгенін еске салды. АШМ басшысының айтуынша, жауапты тұлғалардың салғырттығы орны толмас жағдайға әкелді, бір адам қаза тапты.

«Бұл ауыл шаруашылығы жануарлары ауруларының алдын алу, ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралардың жүргізілуін бақылау, сондай-ақ сібір жарасы көмінділері мен мал қорымдарын анықтау және күтіп ұстау жөніндегі жұмыстарының тиісті деңгейде ұйымдастырылмағанын көрсетеді», – деп атап өтті Айдарбек Сапаров.

Вице-министр Аманғали Бердалин өз сөзінде Қазақстанда жануарлардың аса қауіпті ауруларының тізбесіне 68 ауру енгізілгенін, оның 45-і қолайлы және 23 түрі бойынша профилактикалық іс-шаралар жүргізіліп жатқанын жеткізді.

2023 жылдың басынан бері 19 ауру бойынша 205 қолайсыз аумақ тіркелген. Оның ішінде 143 аумақта сауықтыру іс-шаралары толығымен аяқталып, мал иелеріне 92 млн теңге өтемақы төленді.

«Бруцеллез бойынша ең көп қолайсыз аумақтар Қостанай, Абай және Шығыс Қазақстан облыстарына тиесілі. Мұндай эпизоотиялық жағдай ЖАО тарапынан диагностикалық зерттеулердің жануарларды толық және уақтылы қамтымауымен, жануарлардың бақылаусыз орын ауыстыруымен байланысты», – деді Аманғали Бердалин.  

Ауыл шаруашылығы министрлігі бруцеллезбен күрес стратегиясын қайта қарауды жоспарлап отыр. Атап айтқанда, ведомство ауру жануарларды союға тапсырғаны үшін жергілікті атқарушы органның бюджетінен жануарлардың иелеріне өтемақыны 30%-дан 50%-ға дейін ұлғайтуды ұсынуды жоспарлап отыр. Мұндай тәсіл бруцеллез бойынша эпизоотиялық жағдайға тұрақтандыруға әсер етеді және ауру жануарларды тез оқшаулауға және союға тапсыруға мүмкіндік береді.

2023 жылы 37,4 млн бас ауыл шаруашылығы жануарын сібір жарасына қарсы егу жоспарланса, 10 айда 30,3 млн бас егілді.

Вице-министр Аманғали Бердалин жергілікті атқарушы органдардың жұмысындағы кемшіліктерді атап өтті. Мысалы, Ақмола, Жамбыл, Түркістан және Қарағанды облыстарында сібір жарасы ауруының себебі: қауіпті ауруға қарсы жануарларды вакцинациялаудың болмауы, жас жануарларды вакцинациялаудың жиілігін есепке алмау, сібір жарасы жерленген жерлердің тиісті жағдайының болмауы, сондай-ақ жануарлардың бақылаусыз қозғалуы және оларды толық сәйкестендірмеу және басқа да жүйелік проблемалар болды.

Айдарбек Сапаров жануарларды сібір жарасына қарсы егу мәселесіне тоқталды. Жылдың аяқталуына қарамастан, BI деректері кейбір облыстарда вакцинация аяқталмағанын көрсетеді. Маңғыстау облысында күрделі жағдай қалыптасты, онда мал басының небәрі 39%-ы вакцинацияланды. Атырау облысында бұл көрсеткіш 69%, Павлодар облысында 71%, Ақтөбе облысында 73% құрайды. Республикалық вакцинация көрсеткіш 84% деңгейінде.

Сонымен қатар, ауылшаруашылық жануарларының бруцеллезі бойынша жағдай күрделі болып қала береді. Бұған бруцеллезді уақтылы диагностикаламау, диагностикаға арналған компоненттермен және қан алу жүйелерімен РВЛ-ны уақтылы қамтамасыз етпеу себеп болуда. Бұл қан алудың көп уақытты қажет ететін процедурасына көшуге әкелді, сынақ нәтижелерін күту уақытын ұзартты. Сонымен қатар, диагноздың болмауы алынған қанның ветеринарлық зертханалардың мұздатқыштарында жиналуына әкеп соқты.

«Мұның бәрі мал иелерінің наразылығын тудырды. Бұл ауру жануарларды кеш анықтауға және союға тапсыруға да кері әсерін тигізді. Нәтижесінде ауру жануарлар сау малмен бірге болды, аурудың  жылдам таралуына әкелуі мүмкін», – деді Айдарбек Сапаров.

Алқаны қорытындылай келе, АШМ басшысы Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетіне ЖАО-мен және мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп, ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді және ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралар өткізуді қамтамасыз етуді тапсырды.

Министр ветеринарлық бақылау және қадағалау комитетіне апта соңына дейін лауазымды тұлғаларды жауапкершілікке тарту туралы ақпарат беруді тапсырды. Облыстар әкімдіктері 1 қаңтарға дейін: көрсетілген фактілер бойынша қызметтік тергеу жүргізуі; ветеринариялық іс-шараларды жоспарлау тәсілдерін қайта қарауға; сібір жарасы мен мал қорымдарын көмуге арналған құралдарды көздеуге міндетті.