Темекі шегу-денсаулыққа зиян

Темекіні тұтыну әлемдегі өлім-жітімнің ең басты себебі болып саналады. ДДҰ мәліметтері бойынша, жыл сайын темекі кем дегенде 8 миллион адамды өлтіреді.

ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы шылым шегу барлық органдарға зиян келтіретінін ескертеді. Дені сау өкпе-салауатты өмір кепілі. Темекі шегуден миллиондаған адам өкпе обырымен, туберкулезбен, демікпемен немесе өкпенің созылмалы ауруларымен ауырады.

Қараша айының үшінші бейсенбісінде өтетін Халықаралық темекі шегуден бас тарту күнін әлемнің көптеген елдері, соның ішінде біздің еліміз де атап өтеді. 

Темекі тәуелділігінің таралуының төмендеуіне ықпал ету, темекі шегудің алдын алу және темекінің денсаулыққа зиянды әсері туралы қоғамды ақпараттандыру – халықаралық темекі шегуден бас тарту күнінің негізгі мақсаты. 

Темекі шегу - бронх-өкпе, онкологиялық және басқа да созылмалы аурулардың қауіпті факторларының бірі. Темекі шегу-бұл жүрек-қан тамырлары ауруларының (инфаркт, инсульт), ерлерде эректильді дисфункция, терінің ерте қартаюы, сондай-ақ жүктіліктің қолайсыз нәтижесі және жүкті әйелдерде болашақ баланың денсаулығы үшін тәуекел факторы.

Шылым шегу кезінде темекі түтіні өкпе обырының, бронх демікпесі ұстамаларының және ересектерде созылмалы аурулар симптомдарының нашарлау қаупін арттырады, сондай-ақ қайталанатын респираторлық аурулардың, бронх демікпесінің және балаларда тыныс алу қызметінің бұзылуының себебі болуы мүмкін.

Темекі шегуден бас тарту көптеген аурулардың даму қаупін біртіндеп төмендетуге, өмір сүру ұзақтығын арттыруға, адамның өмір сүру сапасын жақсартуға әкеледі.

Белгілі бір уақыт ішінде темекі шегуден бас тартқаннан кейін ағзадағы қайырымдылық өзгерістер:

• 20 минут ішінде сізде жүрек жиырылу жиілігі азаяды және қан қысымы төмендейді.

* 12 сағат ішінде қандағы улы газдың мөлшері қалыпты деңгейге дейін төмендейді.

* 2-12 апта ішінде сізде қан айналымы жақсарады және өкпе функциясы күшейтіледі.

* 1-9 ай ішінде жөтел мен ентігу азаяды.

* 1 жыл ішінде сізде жүректің ишемиялық ауруының даму қаупі шылым шегушінің осындай тәуекелімен салыстырғанда екі есе азаяды.

* Темекі шегуден бас тартқаннан кейін 5-15 жылдан кейін инсульт қаупі темекі шекпейтін адамның қауіп деңгейіне дейін төмендейді.

* 10 жылдан кейін сізде өкпе обырының даму қаупі шылым шегушіге арналған осындай тәуекелмен салыстырғанда екі есе төмендейді, сондай-ақ сізде ауыз қуысы, тамақ, өңеш, қуық, жатыр мойны және ұйқы безі обырының даму қаупі төмендейді.

* 15 жылдан кейін жүректің ишемиялық ауруының даму қаупі темекі шекпейтін адамның қауіп деңгейіне дейін төмендейді.

Егер адам темекі шегуден бас тартса, зиян әдетпен байланысты денсаулықтағы проблемалар дамуын тоқтатады.

Темекі шегуді жалғастыратындармен зиянды әдеттен аулақ адамның артықшылықтары:

* Шамамен 30 жаста: күтілетін өмір сүру ұзақтығы шамамен 10 жылға өседі.

* Шамамен 40 жаста: күтілетін өмір сүру ұзақтығы 9 жылға өседі.

* Шамамен 50 жаста: күтілетін өмір сүру ұзақтығы 6 жылға өседі.

* Шамамен 60 жаста: күтілетін өмір сүру ұзақтығы 3 жылға өседі.

* Өмірге қауіп төндіретін ауру дамығаннан кейін: тез арада пайда – инфарктіден кейін темекі шегуден бас тартқан адамдарда басқа инфаркттің даму ықтималдығы 50% - ға азаяды.

Балаларға темекі түтінінің зиянды әсері

Темекі шегуден бас тарту респираторлық аурулар (мысалы, демікпе) және құлақ инфекциялары сияқты балаларға темекі түтінінің әсеріне байланысты көптеген аурулардың даму қаупін төмендетеді.

Басқа артықшылықтар

Темекі шегуден бас тарту импотенция ықтималдығын, жүктілік, мерзімінен бұрын босану, дене салмағы төмен балалардың туылуы мен түсік тастау мәселелерін төмендетеді.

ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы