Нашақорлықпен күресу мәселелері

Психоактивті заттар (ПАЗ) – орталық жүйке жүйесінің қызметіне әсер ететін және сананың өзгерген күйіне дейін өзгеріске әкелетін заттар (немесе бірнеше заттардың қоспасы).

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша әлемде 240 миллионға жуық адам психоактивті заттарды пайдаланады, оның ішінде алкогольді 15-19 жас аралығындағы жастардың төрттен бірінен астамы пайдаланады, темекіні 13-15 жас аралығындағы әрбір оныншы жасөспірім.

Нашақорлық-бұл адамның физикалық ғана емес, психикалық денсаулығын да бұзатын күрделі құбылыс. Нашақорлық өлім себептерінің арасында жетекші орындардың бірін алады, жыл сайын 500 мыңға жуық адам есірткіні шамадан тыс пайдаланудан қайтыс болады.

Қазақстанда нашақорлықтың таралуы халықтың денсаулығына, экономикалық әл-ауқатына, құқықтық тәртіп пен мемлекеттің қауіпсіздігіне қауіп төндіреді. 2020 жылдан 2023 жылға дейін есірткі қолданушылар саны 20259 адамнан 18216 адамға дейін азайды. Халық арасында психоактивті заттарды қолданудың таралуын азайту жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет.

Синтезделген психоактивті заттар – стимуляторлар, психостимуляторлар, эйфоретиктер және т.б. үлкен қауіп төндіреді, екі-үш рет пайдаланғаннан кейін қайталап көруге деген нақты ниет пайда болады.

Нашақорлар арасында қанайналым жүйесінің инфекциялары және жыныстық жолмен берілетін инфекциялар, мысалы, АИТВ, В және С вирустық гепатиттері және басқа аурулар жиі кездеседі. Сондай – ақ, нашақорлар арасында психикалық ауытқулар кең таралған-агрессивтіліктің жоғарылауы, жүйкенің тозуы, паранойя, әлеуметтік фобия.

Салауатты өмір салтын насихаттау және нашақорлықтың алдын алу бойынша ақпараттық жұмысты бастауыш сыныптардан бастап жас ұрпаққа олардың өмірінен мінез – құлық қауіп факторларын болдырмайтын салауатты әдеттерді сіңіру үшін жүргізу қажет, сондай-ақ халықтың ересек топтарымен жүргізілетін жұмыс туралы ұмытпау керек - білім беру және денсаулық сақтау мекемелерінде жүргізілетін жұмысты бекіту қажет. Көбінесе ата-аналар балаларымен мінез-құлық қауіп факторларының алдын алу мәселелерін талқыламайды және олардың балалары ешқашан психоактивті заттарға қол тигізбейді деп ойлап, жағдайдың ауырлығын толық түсінбейді.

Қазір есірткі бизнесімен байланысты проблемалардың бірі 15-19 жас аралығындағы жастарды психоактивті заттардың таралуына тарту болып табылады, жастарға әлеуметтік желілер арқылы «курьер», «администратор», «кепілгер» және т. б. жоғары ақы төленетін жұмыс ұсынылады. Баламалы табыс көздері жоқ жастар есірткі трафигіне қосыла бастайды, содан кейін олар көлбеу жүреді - өздерін, денсаулығын, айналасындағы адамдарды елемейді, айналасындағы қарым-қатынас шеңбері психотроптық заттарды тұтынушыларға ауысады, өмірдің маңызды әлеуметтік аспектілері психотроптық заттар енгізген барлық өзгерістерден кейін қол жетімсіз болады, нашақорларға мамандандырылған оңалту орталықтарында көмек көрсетілгеннен кейін де, енді қалыпты өмірге толықтай оралуы екіталай болады.

Есірткі бизнесімен неғұрлым тиімді күресу үшін халық осы проблема туралы нақты мысалдар мен жағдайлар арқылы, нашақорлардың сыртқы бейіні, кез-келген, әртүрлі жағдайларда өзін қалай ұстайтынын көрсету, нашақорларды ұстауға және тыйым салынған психоактивті заттардың таралуын болдырмауға барынша тез жәрдемдесу үшін олардың қандай ерекше белгілері бар екендігі туралы хабардарлық деңгейін арттыру мақсатында қажет.

Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде «Есірткіге қарсы күрес бойынша алдын алу шараларын түсіндіру бойынша іс-шаралар кешенін жүргізу»

«Шаг в будущее» Қоғамдық қордың маманы

Жиенбаева Алтын Камзийқызы