Халықаралық сарапшылар Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қабылдаған шараларын оң бағалады

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Ақмола облысы бойынша департаментінің басшысы Мұрат Төлеубаев «Antikor ortalyǵy» алаңында өткен брифинг барысында халықтың сыбайлас жемқорлықты қабылдау деңгейін анықтау бойынша 2019 жылғы зерттеу қорытындылары туралы айтты.

Белгілі болғандай, ағымдағы жылдың 23 қаңтарында Transparency International халықаралық үкіметтік емес ұйымы өзінің 2019 жылғы «Сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексі» атты басты жыл сайынғы зерттеу нәтижелерін жариялады.

Биылғы жылы мемлекеттік секторда сыбайлас жемқорлықты қабылдау бағалаудан 180 мемлекет өтті. Кәсіпкерлер сауалнамасының және сараптамалық бағалаудың 13 түріне сүйене отырып, TI сарапшылары еліміздің сыбайлас жемқорлыққа нольден 100-ге дейінгі шкала бойынша қаншалықты ұшырағанын бағалады, нөл-сыбайлас жемқорлық деңгейі жоғары, 100-төмен.

«Қазақстан 34 ұпай жинап, 180 елдің ішінде 113 орын алды. Өткен жылмен салыстырғанда көрсеткіш 3 баллға және 11 позицияға жақсарды. Бұл көрсеткіштер сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексіне қатысқан барлық уақыт ішінде Қазақстан үшін ең жақсы көрсеткіш болып табылады», - деді Мұрат Төлеубаев.

Индекс сыбайлас жемқорлық деңгейін бағалауға емес, оны қабылдауға, бірінші кезекте сарапшылар, бизнес-қоғамдастық өкілдері мен кәсіпкерлер бағытталғанын атап өту керек. Қазақстан бойынша индексті есептеу кезінде Батыс Еуропа мен АҚШ-та орналасқан 9 белгілі халықаралық зерттеу орталықтарының деректері негізінде біріктірілген көрсеткіштер пайдаланылады.

Департамент басшысының баяндамасында айтылғандай, бірде-бір ел сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексінде 100 балл жинаған жоқ. Осы жылы бірінші орынды Жаңа Зеландия мен Дания әр қайсысында 87, аутсайдерлер - Сомали, Оңтүстік Судан мен Сирия сәйкесінше 9, 12 және 13 бағаларымен бөлісті. Қазақстан Орталық Азия елдері арасында көшбасшылықты айтарлықтай нығайтты. Мысалы, Украина, Әзірбайжан және Қырғызстан 126 – орында; Ресей-137-орында, Тәжікстан және Өзбекстан 153-орында.

Сонымен қатар, облыстық Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ведомствоның басшысы бұқаралық ақпарат құралдарына өткен жылы Transparensy International Kazakhstan қоғамдық қоры жүргізген Қазақстандағы сыбайлас жемқорлық жағдайына мониторинг нәтижелері туралы ақпарат берді. Зерттеу шеңберінде сарапшылар 9 000 респондентке сауал қойып, «Ашық диалог» порталына түскен өтініштерді зерделеді. Сауалнама қорытындысы бойынша Ақмола облысы сыбайлас жемқорлыққа қарсы ең үздік облыстың қатарына енбеген.

Халықтың пікірінше, пара беруге мәжбүр ететін ең көп таралған себептер маманнан қабылдау, жұмысқа орналастыру, жер учаскесін ресімдеу, баланы балабақшаға орналастыру, ЖҚЕ бұзу, рұқсат құжаттарын ресімдеу және т.б. болып табылады.