Алдағы 10 жылда қайда және қалай оқу керек: Алматыда халықаралық білім берудегі EdCrunch Glocal конференциясы аяқталды

7-8 желтоқсанда Алматыда білім берудегі жаңа технологияларға арналған EdCrunch Glocal Еуропадағы ең ірі білім беру конференциясы өтті. 25 елден келген 400-ден астам спикер педагогика саласындағы озық тәжірибелерімен бөлісіп, білім беру саласының болашағы мен жаңа технологиялардың әсері мен оқыту саласындағы ғылым жетістіктері мәселелерін талқылады.

Биылғы EdCrunch Glocal конференциясы барлық білім беру деңгейлерін — мектепке дейінгі, мектеп, жоғары, корпоративті, сонымен қатар EdTech стартаптарына арналған бағытты қамтыды.

Rixos Almaty қонақүйінде өткен офлайн форматтағы конференцияға 1000-нан астам адам, ал онлайнға 20 000 адам қатысты. Олардың ішінде: Сколково басқару мектебінің практика профессоры Павел Лукша, Fincraft Group холдингінің президенті Кеңес Рақышев, режиссер-сценарист, технологиялық кәсіпкер, Bazelevs кинокомпаниясының негізін қалаушы Тимур Бекмамбетов, LX Design пионері, «білім беру тәжірибесін жобалау» терминінің авторы, LXD Canvas конференциясының бағдарламалық директоры Нилс Флор, Tan Media Group иесі Арманжан Байтасов, «Сәби» қайырымдылық қорының президенті Әсел Тасмағамбетова, «Яндекс» білім беру жобаларының продюсері Анастасия Чуковская, UWC Dilijan College Директорлар кеңесінің төрағасы Вероника Зонабенд, Lancaster Group директорлар кеңесінің акционері және төрағасы Берік Каниев, «Altyn Qyran Foundation» Қоғамдық қорының қамқоршылық кеңесінің төрағасы Исламбек Салжанов, «Aitas KZ» холдингінің басшысы Серік Толықпаев және тағы басқалар.

Алматы қаласының әкімі Бақытжан Сағынтаев конференцияға қатысушыларға арнаған сөзінде уақыт сын-тегеуріндеріне дұрыс жауап іздеу және жаңа білім беру тәжірибесін қалыптастыру стратегиялық маңызды мәселелер болып табылатынын атап өтті. «Күн тәртібінде білім беру сапасын дамыту және оның нарық пен қоғамның үмітіне сәйкестігі мәселелері. Осы міндеттерді шешу мақсатында біз «Алматы 2050» жаңа стратегиясын іске асырамыз, ол қазақстандық талант, туризм мен инновацияның өсуі үшін адаморталық, баршаға ашық қала құруға бағытталған», — деп атап өтті Бақытжан Сағынтаев. Ол өршіл жоспарлардың басты шарты адами капиталды дамыту екенін атап өтті: «Креативті таптың өзегін құрайтындар – ақыл-ойы бар адамдар. Өткен жылдан бастап қалада білім беру жүйесін әлемдік деңгейде дамытуға бағытталған бағдарламалар іске қосылғанын атап өткен жөн».

- Технологиялар әлеуметтік институттарды да күрт өзгертеді. Бұл трендтер білім беруді айналып өте алмайды. Сарапшылардың пікірінше, жақын арада Edtech нарығы қазіргі 227 миллиард АҚШ долларынан бірнеше есе өседі. Біздің қазақстандық сегмент соңғы жылы қарқынды өсу кезеңін бастан кешуде. Соңғы 2 жылда көп нәрсені қайта қарастыруға тура келді. Білім беру платформалары, ZOOM, Teams онлайн-сабақтары – осының барлығы әрбір қазақстандық оқытушының тәжірибесіне жылдам енді. Қазақ тіліндегі контент ұлғаюда: контентті жергілікті EdTech компаниялары өз бетінше де әзірлеп, үздік халықаралық ақпаратты да бейімдеуде. Біз цифрлық дағдылардың төмен деңгейінде болсақ та, қиын жағдайларда тез қалыпқа келдік, қазір офлайнға шыққанмен, аралас форматтамыз. Бір нәрсе анық – біз пандемияға дейін болған әдеттегі білім беру жүйесіне қайта оралмаймыз, - деп атап өтті ҚР Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов өзінің алғысөзінде.

Мектепке дейінгі білім беру блогында келесі тақырыптар қарастырылды:

• гаджеттер дәуірінде мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеудің негізгі принциптері,
• мектеп жасына дейінгі балалар үшін ерте дамудың озық әдістемелері,
• сандық технологияларды басқару және гаджеттерді балалар қабілеттерін үдеткішке айналдыру және т.б.

«Ойнауды үйренуге болмайды: қалайша балаларды тиімді және қызықты оқыту керек?» пікірталасы барысында спикерлер балаларды оқыту процесін барынша тартымды ету әдістерін талқылап, ойын технологияларын қолдану тәжірибесімен бөлісті. «Математика қиын, маңызды нәрсе ретінде қабылданады. Ал бұл ойын. Заңдылықтарды көру нақты математика болып есептеледі. Қайшылардың көмегімен сіз симметрияны, қайталанудың сұлулығын зерттей аласыз. Көбінесе балалар математиканы ұнатпайды, өйткені бұл оларға түсініксіз және қызықсыз. Математика эксперименталды болуы керек», - деп бөлісті МФЮА Қосымша білім беру институтының педагогы және әдіскері Евгения Кац.

Zoom-педагогика және жылдам оқу әдістемелерінің авторы, Kids Hub Отбасылық мектебінің негізін қалаушы және MOVA ағылшын мектебінің иесі Анатолий Засоба сабақ кезіндегі қысқа жаттығулардың тиімділігін атап өтті: «Интернеттегі білім беруде басты жау — надандық. Біздің миымыз «дивандық» санаға айналып, атрофия басталды. Сабақ барысында 5 минут ішінде белсенділік жасау ережесін ұмытпаңыздар. 5 минутқа дейін балалар қызығады, одан кейін тапсырманы өзгерту керек. Қысқа жаттығулар мидың әртүрлі бөліктерін қолдануға мүмкіндік береді».

Мектептегі білім беру блогы осындай тақырыптардан тұрды:

• посткеңестік дәуірдегі мектеп білімінің революциялық форматтары,
• мектеп оқушылары мен мұғалімдер, балалар мен ересектер арасындағы қарым-қатынастың күрделі тарихы,
• мұғалімдерге күйіп кетумен және апатиямен қалай күресуге болады,
• білім беруді жобалау,
• офлайн және онлайн білім беру,
• «Біз бір кездері машиналарға сеніп, балаларымызды темір қолдарымен үйрете аламыз ба?»,
• мұғалімдер тобын қалай жинауға және дамытуға болады,
• заманауи мектептер мен қауымдастықтардағы бизнес-тәсіл,
• оқу ортасын құру және т.б.

«Болашақ мектебі VS болашақтағы мектеп: серпінді технологиялар дәуірінде мектеп оқушыларын неге және қалай оқыту керек» панелдік дискуссиясында Е. М. Примакова атындағы облыстық гимназия директоры Майя Майсурадзе болашақ мектептердің алдында тұрған негізгі міндеттер туралы өз ойларымен бөлісті: «Қазіргі заманғы мектеп әлемнің көпқырлылығын, көпмәдениеттілігін және онымен өзара әрекеттесуді білетін, тілдік білімнің құндылығы бар көшбасшы адамды тәрбиелеу керек. Болашақ жаңа мектептерді талап етеді, онда балалар жүйенің қысымынсыз өздері оқиды. Мектеп тек қолдау көрсетіп, оқушыға өзінің күшті және әлсіз жақтарын көруге, өзінің әлеуетін сезінуге, оны жүзеге асыру үшін жағдай жасау болатынын анықтауына көмектесуі керек».

Сколково Мәскеу басқару мектебінің практика профессоры Павел Лукша мектептің бүгінгі шындықта ұмтылуы керек негізгі нәрсені атап өтті: «Қазіргі заманғы мектеп мұғалім мен оқушы «жоғарыдан-төменге» немесе «отырыңыз және тыңдаңыз» жүйесінде өзара әрекеттесетін парадигмада болуын тоқтатуы керек. Білім беру процесіне қатысушылар тең құқылы диалогқа кірісіп, проблемаларды шешудің жаңа жолдарын бірлесіп іздеуі, нақты өмірде пайдалы болатын дағдыларды құруы, дамытуы керек. Мектеп өз қамқорлығындағы балаларды қатыстырып, белсенділендіріп, оларды шынайы өмірде әрекет етуге үйретуі тиіс. Көп қолданбалы пәндер, тәжірибе, ашық диалог және шынайы әлемге ашықтық қажет».

Жоғары білім блогында келесі тақырыптар көтерілді:

• әлемдік білім беру көшбасшыларымен алшақтықты азайту үшін біздің университеттер топ-100 ЖОО-нан неге төмен екендігін анықтау және білім берудің мәселелерін шешу мұқтаждығы,
• ЖОО-ға практик-оқытушыларды қалай тартуға болады,
• нейробиологияны максималды тиімділіктің негізі ретінде қарастыру,
• ХХІ ғасырдағы жетістік үшін шешуші маңызы бар негізгі дағдылар ретінде шығармашылық және сыни ойлау,
• білім беру жүйесі шеңберінде және одан тыс жерлерде кәсіпкерлік тұрғыдан ойлайтын жастардың ұрпағын қалай өсіруге болады,
• студенттердің 100% қатысуын қалай қамтамасыз етуге болады және т. б.

LX Design пионері, LXD Canvas конференциясының бағдарламалық директоры Нилс Флор «білім беру тәжірибесін жобалау» термині іс жүзінде нені білдіретінін түсіндірді: «Адамның миы тек білім жинақтайтын орган болмауы керек. Студенттің тәжірибесін, эмоцияларын елемеуге болмайды, өйткені ақпаратты ассимиляциялау сапасы эмоционалды қабылдауға байланысты. Білім беру тәжірибесін жобалау – жүйені құру процесі, онда біз оқушының сезім мүшелерінің максималды санын қолданамыз. Олар арқылы адамның миы тақырып туралы әртүрлі деректерді жинайды: ол туралы естиді, көреді, дәмін татады. Осындай көпжақты тәсілмен ғана біз терең білім аламыз. Оқушылардың эмоцияларына қол жеткізу үшін мұғалім әркімнің қажеттіліктерін түсінуге және бағалауға, тиісті мазмұнды, форматты таңдауға, кері байланыс алуға тырысуы керек».

Биология ғылымдарының докторы, М. В. Ломоносов атындағы МГУ биология факультетінің адам және жануарлар физиологиясы кафедрасының профессоры Вячеслав Дубынин да өз ойымен бөлісті: «Білімнің тек баста ғана жинақталып қоймай, тәжірибеде қолданылуы өте маңызды. Мұғалімнің міндеті – қай тетікті басу керектігін көру. Кейбір студенттерге деректерді салыстыру қызықты, ал кейбіреулері статистикалық талдау жасайды және т.б. Ең бастысы, әрқайсымыз өз миымыздың мағыналы пайдаланушысы болуымыз».

Корпоративтік білім беру саласы осындай тақырыптар арқылы ашылды:

• әр адам үшін тиімділік деген нені білдіреді және өз қарқыныңда қалай жетістікке жетуге болады,
• кәсіпкерлік ойлау, білім беру процесіндегі Бизнестің тәсілдері,
• оқытатын экожүйелерді дамыту,
• Lifelong learning, корпоративті мәдениеттің бір бөлігі ретінде оқыту стратегиялары.

КРОК корпоративтік университетінің басшысы Елена Попкова компанияның жаңа қызметкерлерін оқыту бизнес-міндеттерді шешуге қалай көмектесетінін айтты. «Біздің компанияда тәжірибе мен білім алмасу мәдени ДНК-ның бір бөлігі болып табылады. Біз ішкі сарапшы-жаттықтырушыларды дамытумен айналысамыз, бұл істе топ-менеджменттің қолдауы бар. Сонымен қатар, бізде әрдайым барлық велком-семинарларды өткізетін топ-менеджерлер бар»,-деп атап өтті Попкова.

«Райффайзенбанк» кәсіптік оқыту тобының аға жаттықтырушысы Вероника Никулина компанияда қолданылатын қызметкерлерге арналған білім беру бағдарламалары туралы айтып берді: «Бізде геймификация жүйесі бар. Біз бір аптаны тренинг өткізуге жібереміз, содан кейін тексеру жасаймыз және жаттығудың соңында ұпайлары бар табло жасаймыз. Кім жоғарыда қалса, сыйлық алады. Процесс барысында тренерлермен, директорлармен және тәлімгерлермен қолдау чаттары жұмыс істейді. Олардың барлығы кеңес бере алады».

EdTech блогы келесі тақырыптарға арналды:

• сандық өнер нысандарын және NFT дамыту,
• мектепке дейінгі жүйеден бастап үздіксіз білім беру жүйесіне дейін инвестиция тарту және оларды тиімді пайдалану,
• сапаны жоғалтпастан брендті масштабтау,
• бизнесті трансформациялаудағы L&D рөлі,
• алдағы жылдардағы EdTech нарығындағы жағдайды және нағыз маңызды дүниені анықтайтын нәрсе не?

EdTech-тің жаһандық және жергілікті даму тенденциялары талқыланды. «Білім беру жүйесі туралы білгеннің бәрін өзгертетін негізгі технологиялық тренд жасанды интеллект болады. Білім берудің болашағына әсер ететін тағы бір фактор — soft skills, олар ресми түрде технологиямен байланысты емес, бірақ олардың даму векторын белгілейді. Әрине, дауысты қолданумен байланысты технологиялардың қарқынды дамуын атап өту мүмкін емес. «Дауыстық» экожүйе жақын арада таныс процестерді айтарлықтай өзгертетініне сенімдімін»,- деді Ави Варшавски, EdTech-тің әлемге әйгілі идеялық жетекшісі, MindCET Білім және технологиялар ғылыми-зерттеу орталығының негізін қалаушы және президенті.

«Меніңше, алдағы жылдардағы басты үш тренд — бұл дербестендіру, VR және AR технологияларын дамыту және цифрлық теңсіздікті төмендету. Ең бастысы, көптеген адамдар технологияны қарапайым өмірде қолдана бастайды, онлайн-білімге сенеді. Әр түрлі жастағы адамдарға мамандығын өзгертуге және жаңа өмір бастауға мүмкіндік беретін бағдарламалар үнемі пайда болатыны өте керемет», - деп бөлісті «Нетологияның» бас директоры Марианна Снигирева.

«Біз түсінуіміз керек: біздің қалай үйренетініміз емес, нені үйреткіміз келетіні маңызды.  Lifelong learning терминін маркетологтар өте жақсы көреді, бірақ қарапайым адамдар мүлдем түсінбейді. Нарықты оздыратын адамды оқуға мәжбүрлеу әрекеті емес, оған жетістікке жетуге және нәтиже алуға болатын нәрсені табуға көмектесу әрекеті болады»- деді Дмитрий Крутов, Skillbox негізін қалаушы және бас директоры.

EdCrunch

Бірінші EdCrunch конференциясы 2014 жылы Мәскеуде «МИСиС» ҰЗТУ-дың қолдауымен өтті. Хедлайнері Coursera негізін қалаушы Дафна Коллер болды. Іс-шараға 1 500 адам қатысты. Бірінші конференцияның күн тәртібі цифрлық технологиялар мен жоғары білім берудегі жаңа тәсілдерге баса назар аударды. Келесі жылдары EdCrunch білім берудің басқа да деңгейлерін (мектепке дейінгі, мектеп, жоғары, корпоративті және EdTech стартаптарына арналған бағытта) ауқымды қамтыды. Бүгінде Конференция аралас форматта: көзбе-көз және әлемнің бірнеше елінің онлайн-студияларының қосылуымен өтеді.

EdCrunch Glocal шарасының ұйымдастырушылары Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің қолдауымен Алматы қаласының әкімдігі, Назарбаев Зияткерлік мектептері. Бас серіктестер – Eurasian Resources Group (ERG), «Altyn Qyran Foundation» Қоғамдық қоры, «Алматыкітап баспасы», «Сәби» Қайырымдылық қоры, «RAMS Qazaqstan» құрылыс компаниясы, First Heartland Jýsan Bank, «Аitas KZ» холдингі, «Фонд устойчивого развития сельских территорий» және «Fizmat Endowment Fund» Қоғамдық қоры.