Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу

Біздің заманауи дамыған қоғамда тұратынымызға қарамастан, отбасылардағы тұрмыстық зорлық-зомбылық жағдайлары өте жиі кездеседі. Көбінесе адамдар бұл туралы ашық айтпайды – онысы бекер. Қазақстан Республикасының Конституциясында адамның қадір-қасиетіне қол сұғылмайды, әркімнің ар-намысы мен абыройлы атының қорғалуына құқығы бар деп анық жазылған.

Тұрмыстық зорлық-зомбылық – отбасы-тұрмыстық қатынастар аясында бір адамның басқаға қатысты дене зардабын және (немесе) психикалық зардап келтіретін немесе келтіру қаупі бар құқыққа қарсы қасақана әрекеті (әрекетсіздігі). Көбінесе әйелдер мен балалар тұрмыстық зорлық-зомбылықтың құрбандары болып табылады. Әйелдер мен балаларға қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылық көбінесе білім деңгейінің және әлеуметтік-экономикалық жағдайын төмен болуы себепті туындауы мүмкін. Тұрмыстық зорлық-зомбылық жағдайы ресми берекелі отбасы болып есептелетін отбасында да тукындауы мүмкін.

Тұрмыстық зорлық-зомбылық біз ойлағаннан гөрі жиі кездеседі, бұған зардап шеккен адамдардың көпшілігі өз құқықтары туралы білмегендіктен бе, әлде өздеріне лайықпын деп есептеуге батылы бармайтындығынан. Осы тұрғыдан алғанда, отбасылық зорлық-зомбылықтың құрбаны болғандарды есеп беруге шақыратындай етіп, тұрмыстық зорлық-зомбылыққа және оның салдарына қатысты тұрғындар арасында алдын-алу және хабардарлықты арттыратын ақпараттық компанияларды құру өте маңызды. Сонымен қатар, зорлық-зомбылықтың осы түрін жасағандарға арналған заңдық санкциялар жиынтығы бар.

Ерлі-зайыптылар тең құқықтар пайдаланады және тең міндеттер атқарады. Ерлі-зайыптылардың әрқайсысы қызмет түрін, кәсібін және діни сенімін таңдауға ерікті. Ерлі-зайыптылар ана болу, әке болу, балаларды тәрбиелеу, оларға білім беру, ерлі-зайыптылардың тұрғылықты, болатын жерлері мәселелерін және отбасы өмірінің басқа да мәселелерін бірлесіп шешеді. 

Ерлі-зайыптылар отбасындағы өз қатынастарын өзара сыйластық пен өзара көмек негізінде құруға, отбасының игілігі мен нығаюына жәрдемдесуге, өз балаларының денсаулығына, өсіп-жетілуіне және олардың әл-ауқат жағдайына қамқорлық жасауға міндетті. 

        Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, азаматтар неке-отбасы (ерлі-зайыптылық-отбасы) қатынастарынан туындайтын өздеріне тиесілі құқықтарды, оның ішінде осы құқықтарды қорғауға арналған құқықты өз қалауы бойынша пайдаланады. 

Неке-отбасы (ерлі-зайыптылық-отбасы) құқықтарының жүзеге асырылуы мен міндеттердің орындалуы отбасының басқа мүшелері мен өзге де құқық субъектілерінің құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін бұзбауға тиіс. 

Нұр-Сұлтан қаласы Байқоныр ауданының №2 сотының бас маманы-сот отырысының хатшысы Сабина Бердыгожинова