Мемлекетттік тілді қолдануды дамыту
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк тiлi - қазақ тiлi. Мемлекеттiк тiл - мемлекеттiң бүкiл аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттiк басқару, заң шығару, сот iсiн жүргiзу және iс қағаздарын жүргiзу тiлi. Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттiк тiлдi меңгеру - Қазақстан Республикасының әрбiр азаматының парызы. Үкiмет, өзге де мемлекеттiк, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар: Қазақстан Республикасында мемлекеттiк тiлдi барынша дамытуға, оның халықаралық беделiн нығайтуға; Қазақстан Республикасының барша азаматтарының мемлекеттiк тiлдi еркiн және тегiн меңгеруiне қажеттi барлық ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық жағдайларды жасауға; қазақ диаспорасына ана тiлiн сақтауы және дамытуы үшiн көмек көрсетуге мiндеттi.
Мемлекеттiк емес ұйымдардың жұмысында мемлекеттiк тiл және қажет болған жағдайда басқа тiлдер қолданылады. Мемлекеттiк органдардың актiлерi мемлекеттiк тiлде әзiрленiп, қабылданады, қажет болған жағдайда, мүмкiндiгiнше, басқа тiлдерге аударылуы қамтамасыз етiле отырып, оларды әзiрлеу орыс тiлiнде жүргiзiлуi мүмкiн. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдары жүйесiнде, ұйымдарында, меншiк нысанына қарамастан, статистикалық-есеп, қаржы және техникалық құжаттама жүргiзу мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде қамтамасыз етiледi. Мемлекеттiк және мемлекеттiк емес ұйымдардың азаматтардың өтiнiштерi мен басқа да құжаттарға қайтаратын жауаптары мемлекеттiк тiлде немесе өтiнiш жасалған тiлде берiледi. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, сондай-ақ әскери және әскерилендiрiлген құрамалардың барлық түрiнде, мемлекеттiк бақылау мен қадағалау, азаматтарды құқықтық қорғау ұйымдарында және құқық қорғау органдарында мемлекеттiк тiлдiң және орыс тiлiнiң қолданылуы қамтамасыз етiледi. Қазақстан Республикасында сот iсi мемлекеттiк тiлде жүргiзiледi, ал, қажет болған жағдайда, сот iсiн жүргiзуде орыс тiлi немесе басқа тiлдер мемлекеттiк тiлмен тең қолданылады. Қазақстан Республикасында жеке және заңды тұлғалардың жазбаша нысанда жасалатын барлық мәмiлелерi қажет болған жағдайда басқа тiлдердегi аудармасы қоса берiлiп, мемлекеттiк тiлде және орыс тiлiнде жазылады.
Тіл саясатының байыпты жүргізілуі негізінен бұқаралық сипат ала отырып, халықты қамтитын мәдени-көпшілік жұмыстардың ықпалды да әсерлі ұйымдастырылуына тікелей байланысты екені сөзсіз. Осы орайда жастардың қазақ тіліне деген сүйіспеншілігін арттыру және құдіретін терең түсіне білуіне бастайтын «Маржан сөз» интеллектуалдық телеойыны және филолог-ғалымдар мен тіл жанашырларының қатысуымен «Тіл-таным» телебағдарламасы ай сайын облыстық «Қазақстан-Қызылорда» телеарнасынан беріледі. Қазақ тілін үйренуге ынта білдірген өзге этнос өкілдері мен қазақ тілін білмейтін басқа да азаматтар үшін «Қазақ тілін үйренейік!» атты телесабақтар Қызылорда қалалық «Қоғам ТВ» телеарнасы арқылы айына 2 рет жүргізіліп келеді.
Жыл басынан бері мемлекеттік тіл саясатын насихаттау мақсатында аудандық, қалалық, облыстық бұқаралық ақпарат құралдарында мақалалар жарық көруі тиіс. Мемлекеттің тұтастығы мен елдің бірлігін сақтай отырып, оның қолданыс аясын кеңейту баршамыздың басты міндетіміз болуға тиіс. Ана сүтімен келген туған тілдің тұғырын көтеру – бүгінгі ұрпақтың борышы.
Астана қаласы
Есіл ауданының №2
аудандық сотының
бас маманы
А.Қ.Әлиев
[xfvalue_img]
