Дауларды сот процедураларын қолдану арқылы шешу

 Қазіргі уақытта жанжал тараптарын ымыраға келудің нақты мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін  азаматтық іс жүргізу заңнамасында дауларды сотта шешудің балама түрлері қарастырылған, олар ҚР Азаматтық іс жүргізу кодексінің 17 тарауында келтірілген.

Медиация татуластыру рәсімдерінің бір түрі ретінде тараптардың ерікті келісімімен жүзеге асырылатын өзара қолайлы шешімге қол жеткізу үшін  медиатордың көмегімен тараптар арасындағы дауды (жанжалды) шешу жолының рәсімі болып табылады.

Балаларға қатысты барлық даулар бойынша бейбіт келісімдер шешуші рөл атқарады, өйткені әр ата-ана даудағы өз ұстанымын анықтай отырып, өз баласының мүдделері туралы ойлануы керек. Медиация дау қатысушыларына ымыраға келуге және жағдайларға байланысты отбасылық қатынастарды сақтауға немесе бөлек тұрғаннан кейін, оның ішінде балаларды күтіп-бағуға және тәрбиелеуге байланысты психологиялық немесе заңды мәселелерді бейбіт түрде шешуге көмектеседі.

Отбасылық қатынастар саласындағы медиацияның ерекшелігі "Медиация туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 25 - бабымен реттелген: медиацияны жүргізу кезінде медиатор дауласушы тараптардың-ата-аналардың, әжелер мен аталардың мүдделерімен салыстырғанда бірінші кезектегі болып табылатын баланың заңды мүдделерін ескеруі керек. Балаларға қатысты даулар бойынша медиация рәсімін жүргізудің ерекшеліктері оның жағдайларын бала дамуының жас ерекшеліктеріне ескеріледі.

2020 жылдың 12 айында БҚО кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты медиативтік келісімнің бекітілуіне байланысты 51 азаматтық істі аяқтады. Оның ішінде – 6 іс әке болуды анықтау және алимент өндіру туралы; 15 іс – алимент мөлшерін азайту туралы; 19 іс – балалардың тұрғылықты жерін анықтау туралы; 11 іс-балалармен қарым-қатынас тәртібін анықтау туралы, сонымен қатар 2 іс бітімгершілік келісіммен аяқталды және 1 іс бойынша тараптар арасындағы дау партисипативтік рәсім тәртібімен шешілді.

Салық кодексінің және азаматтық іс жүргізу кодексінің талаптарына сәйкес талап қоюшыларға сотқа талап арыз беру кезінде төленген мемлекеттік баж қайтарылды.

Осылайша, балаларға қатысты даулар бойынша медиацияны балалардың құқықтарын қорғауға қатысты мемлекеттік саясаттың жетекші бағыттарының бірі деп санауға болады, оның мақсаты мемлекеттің балаларды дамуы үшін және балалардың өмір сүру сапасын арттыру үшін қажетті жағдайлар жасауға себепші болатын жолдардың бірі деп айтсақ болады. 

БҚО кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі

мамандандырылған ауданаралық соты