Қазақстан Республикасының сот жүйесінде мемлекеттік тілдің қолданылуы мен дамытылуы

Қазақ мектебіндегі бала келешекте қай мамандыққа барам десе де, ең алдымен өзінің ана тілін, әдебиетін сүюі шарт. Сол сүюді орта мектеп табалдырығын аттаған соң да, мамандық, білім беретін жоғары мектепке ауысқанда да асыл қасиетіндей сақтауы керек.

Мұхтар Әуезов 

Ел тәуелсіздігінің ең бірден-бір көрсеткіші – Мемлекеттік тіл - ол қазақ тілі. Қазақстан халқын бірлестіретін аса маңызды факторы ол мемлекеттік тілді жетік меңгеруі болып есептеледі. Қазақстан Республикасының қазақ тілін меңгеруі әрбір азаматтың негізгі парызы саналады. Үкімет, өзге де мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар Қазақстан Республикасында мемлекеттік тілді барынша дамытуға, оның халықаралық беделін нығайтуға, Қазақстан Республикасының барша азаматтарының мемлекеттік тілді еркін және тегін меңгеруі үшін қажетті барлық ұйымдастырушылық, материалдық – техникалық жағдайлары жасалынып жатыр. Тіл – мемлекеттің ең құнды, оның тірегі, тіл – халқымыздың адамгершілік байлығы, оның өткені мен болашағы болып есептеледі. Мемлекет, қазақ тілін қолдану аясын кеңейту үшін материалдық – техникалық жағдай жасау үшін қолдау көрсетеді.

Еліміздің жоғары деңгейіне ықпал ету үшін сот жүйесі де қазақ тілін меңгеру мен дамытуға өз үлесін қосады. Қазақстан Республикасының сот жүйесінде мемлекетте қолданылатын барлық тілдерге құқықтық кепілдіктер мен құрметпен қарауды қамтамасыз етуге арналған сот ісін жүргізу тілінің конституциялық қағидасы сақталады, қазіргі таңда мемлекеттік тілді дамыту үшін барлық жағдай жасалған.

Сот жүйесінде қазақ тілі көп қолданылады. Мысалы: кіріс құжаттар және сотқа түсетін басқа да құжаттар көбінесе қазақ тілінде түсіп және жауабы қазақ тілінде беріледі.

Сот отырысының жүргізу тілін білмейтін не жеткілікті дәрежеде білмейтін адамдарға тегін аудармашы мемлекетпен қамтамасыз етіледі, ал олардың өздері сотта сөз сөйлеуге, ана тілінде шағымдар мен арыздар беруге құқығы бар. Қажет болған жағдайда іс материалдар оларға ана тіліне аударылып табыс етіледі. Мұндай құқыққа іс бойынша іс жүргізудің барлық сатыларында іске қатысатын барлық адамдар – күдікті, айыпталушы, сотталушы, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер, сарапшы, куә ие болады.

Қазіргі уақытта өткізілетін сот отырыстарында көбінесе аудармашы қажет емес болатын болды, себебі қазақ халқы дамып, мемлекеттік тілді меңгеруге көп үлес қосуда. Мемлекетте COVID – 19 пандемиясына байланысты барлық дамытатын курстар, сабақтар бейнебайланыс арқылы өткізіледі, халыққа ол ең бастысы ыңғайлы және олар өз уақыттарың тиімді пайдаланады.

Сондықтан, еш қиындыққа қарамастан біздің халқымыз, еліміз дамуға тырысып, тек алға жүгініп келеді. 

Нұр-Сұлтан қаласы Алматы ауданының №2 аудандық сотының бас маман сот отырысының хатшысы

К.Е.Абенова