Қазақстан Республикасы – демократиялы, құқықтық, билігі тармақталған, сот жүйесі дамығын, әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 елінің қатарына кірген мемлекет.

Мемлекетіміздің сот жүйесінің  дамуын бірнеше кезеңге бөлуге болады. Ең алғашқы кезеңі деп тәуелсізден кейінгі кезеңді айтуға болады. Жаңа сот жүйесіндегі өзгерістер Қазақстандағы мемлекеттік биліктің заң шығарушы, атқарушы және сот билігін жүзеге асырған 1991 жылғы 16 желтоқсанындағы «Мемлекеттік тәуелсіздік туралы» конституциялық заңынан кейін басталса, биліктің тармақталу қағидатын бекітіп берген 1993 жылғы алқашқы Конституция сот билігінің ұйымдасып қызмет етуінің негізгі принциптерін айқындады. 1994 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасында құқықтық реформаның мемлекеттік бағдарламасы туралы» қаулысы шықты. Қаулы жаңа сападағы сот жүйесін құрудың басты бағдарлары енген және оны дамытудың негізгі басымдықтары айқындалған басты тарихи құжат болды. Сонымен бірге, 1990 жылы алғашқы Азаматтық және Қылмыстық кодекстер қабылданды, сот ісі жаңадан қабылданған Азаматтық-процессуалды, Қылмыстық-процессуалды кодекстерге сәйкес жүргізілетін болды.

         1995 жылдың 20 желтоқсанындағы ҚР Президентінің Конституциялық заң күші бар «Сот жүйесі және судьялар мәртебесі туралы» жарлығының қабылдануы сот жүйесі дамуының жаңа кезеңін бастап берді. Жаңадан қабылданған Конституцияға соттардың құрылу және қызмет етуінің конституциялық қағидаттарына арналған арнайы «Соттар және сот төрелігі» атты жаңа бөлім қосылды. Нәтижесінде соттар мемлекеттік билікті жүзеге асырудың тікелей реформасы ретінде қабылданып, сот төрелігінің түбегейлі жаңа ережелері енгізілді, сот ісін атқаратын органдардың заң шығарушы және атқарушы билік тармақтарынан тәуелсіздігі нығайды. 1996 жылдың I съезінің өткізілуі сот реформасындағы елеулі оқығалардың бірі болды. Съезд қортындысы бойынша ҚР Судьяларының одағы құрылды. 200 жылдың 25 желтоқсанында «Қазақстан Республикасының сот жүйесі және судьялар мәртебесі туралы» ҚР Конституциялық заңы қабылданып, сот құрылысының негізгі элементтері мен республика соттарыныңжұмыс тәртібін айқындап берген жаңа нормалар енгізілді.              

Н. Қайратқызы

Қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық әскери

сотының бас маманы-сот мәжілісініңхатшысы