Медиация-дауды шешу келісімі

Медиация - бұл дауларды жұмсақ балама шешу нысаны болып табылады. Медиация процесінде қақтығысқа қатысқан тараптар медиатордың тәжірибесі, білімі мен шеберлік негізінде өзара тиімді шешім қабылдайды. Даудың шешімі тараптардың өз еркіне байланысты.

Медиацияның мақсаты - қақтығыстарға емес, қаншалықты дұрыс және қаншалықты кінәлауға болатынын анықтауға немесе жеңіп шығуға, шешімдерді қаншалықты іздестіруге тырысады.

Медиация бұрыннан бар, себебі жанжалдар бар. Тарихшылар заманауи халықаралық, этносаралық және қарапайым көпжақты дауларды шешу үшін медиацияны қолданғанын біледі. Ол түрлі жолдармен шақырылды: «делдалдық», «өтініш», «жақсы кеңселерді ұсыну». Дауларды шешудің мұндай әдістері келіссөздер аяқталмай қалғанда, ал табысқа қол жеткізу үшін жанжалға түсетін тараптарды бір-бірінің көзқарастарын түсінуге және қабылдауға қол жеткізу қажеттілігіне байланысты қолданған. Көптеген ғасырлар бұрын адамдар өзара пайдалы және ең бастысы, өміршең және шешімдерді айқындаған кезде нормалар немесе иерархиялық тәртіпті қолданудан гөрі келіссөздерді жеңілдетуге сендірілген. 

Медиация мүмкін болған кезде:

• Негізгі - өткенге қатысы бар заңды талаптар емес, сонымен қатар болашақтағы қалыпты қарым-қатынастарды (ажырасқаннан кейін, бизнесте және т.б) серіктестердің болашақ мүдделері;
• Біз ұзақ, мағыналы қарым-қатынастар туралы айтып отырмыз (мысалы, егер ажырасудың салдары балалардың мүдделеріне немесе ұзақмерзімді іскерлік қарым-қатынастарға әсер етсе);
• жанжалдың жеке қарым-қатынасы мен эмоционалдық жағы жағдайға қатты әсер етеді (мысалы, акционерлер арасындағы келіспеушіліктер жағдайында);
• Тараптар толық құпиялықты сақтауды қалайды, ал сот процестері жалпыға ортақ болып табылады;
• Толық жалпы шешім қажет, ал заңды дау мәселенің тек бір бөлігін ғана қамтиды (немесе қамтуы мүмкін).

Медиация келісіміне келген тараптар арасында жүргізілген процедуралар келісімге қатысушалар арасында құпия болып қалады. Медиация даудың қатысушылары уақытты, ақшаны және эмоциялық күштерді үнемдеуге көмектеседі.

Қазіргі таңда медиация келісімі қылмыстық, азаматтық, экономикалық, әкімшілік құқық саласында қолдаыс аясы ұлғаюда.

   Есіл ауданының №2 аудандық соты сот отырысының хатшысы

Хасенова Айгерим